Na drodze wielu mechanizmów ewolucyjnych drzewa wykształciły wiele mechanizmów ochronnych, umożliwiających zwalczanie patogenów. Najważniejsze z nich to bariery fenolowe i zalewanie ran kalusem. Jednak drzewa osłabione wiekiem czy dotknięte dużymi ubytkami poddają się inwazji patogenów, co ostatecznie prowadzi do gnicia i obumarcia drzewa. Wszelkie uszkodzenia kory sprzyjają wnikaniu patogenów, a szczególnie narażone są drzewa o drewnie miękkim i łatwo nasiąkliwym, takie jak klon, lipa, wierzba czy topola.
Powstawanie ran
Najczęściej rany drzew powstają na skutek złamania konarów przez wiatr czy nagromadzony śnieg, przycinanie drzew czy pęknięcia mrozowe. Te ostatnie są następstwem znacznych wahań temperatury między dniem i nocą, co prowadzi do wzdłużnych pęknięć kory. Na tego typu rany najczęściej narażone są drzewa: kasztanowiec, klon, jesion, śliwy czy wiśnie ozdobne.
Jakie rany mogą być na drzewie?
Rany drzew podzielić można powierzchniowe i głębokie.
Powierzchniowe rany drzew to wszelkie uszkodzenia zlokalizowane w części drewna czynnego, czyli tuż pod powierzchnią tkanki okrywowej. Najczęściej powstają na skutek otarć podczas wypadków komunikacyjnych lub mają charakter oparzelin słonecznych, ogniowych i piorunowych. Zabezpieczenie tego typu ran drzew jest stosunkowo proste i zakłada wykonanie następujących czynności:
- wygładzenia powierzchni rany tak, aby nie zatrzymywały się na niej żadne zanieczyszczenia oraz woda; czynność tą wykonać można przy użyciu noża, skrobaka czy dłuta
- krawędziom rany drzew należy nadać kształt owalny; tworzący się kalus przyrasta wtedy równomiernie
- gdy rana jest na tyle stara, że wokół niej wykształcił się już kalus (tkanka łączna, lecznicza), nie należy kształtować rany przez nacinanie kalusa; usunąć należy jedynie spróchniałą część drewna
Jak zabezpieczyć powierzchnie takich ran?
Jeśli rana jest świeża, całą powierzchnię można pokryć preparatem emulsyjnym, np. maścią ogrodniczą, który spełni funkcje: "sztucznej kory". W przypadku rany starej można pozostawić ją w stanie niezmienionym lub zamalować krawędź z kalusem preparatem emulsyjnym, a pozostałą powierzchnię zabezpieczyć impregnatem.
Rany drzew wgłębne to bardziej poważne uszkodzenia, sięgające w głąb drzewa. Mają one charakter dziupli, kieszeni, ubytków kominowych lub rynnowych, a ich zabezpieczenie ma na celu umożliwienie przewietrzania oraz spowolnienie rozkładu drewna. Rany drzew wgłębne świeże zabezpieczyć można na dwa sposoby.
- Można zaimpregnować powierzchnię ubytku, uprzednio pokrywając kalus preparatem emulsyjnym a następnie nasączenie impregnatem całej powierzchni ubytku.
- Druga metoda to zabezpieczenie kalusa preparatem emulsyjnym bez impregnacji.
Czytaj także... Jak wybrać i dbać o sekator ogrodniczy?
Warto zwrócić uwagę na uszkodzenia drzew generowane ich okresowym przycinaniem. Świeżo przycięte gałęzie należy zabezpieczyć maścią ogrodniczą, zaś w przypadku jabłoni i gruszy skorzystać można z białej farby emulsyjnej z dodatkiem środka grzybobójczego. Ponadto przycinki należy dokonywać w dni suche, bezdeszczowe i z temperaturą powyżej 0 stopni. Narzędzia używane do przycinania drzew każdorazowo powinny być przecierane ściereczką nasączoną denaturatem. Takiej dezynfekcji narzędzi należy dokonywać po każdym przyciętym drzewie
