Uprawa cytrusów we własnym domu może dać sporo satysfakcji. Nie ma niż lepszego niż samodzielnie wyhodowana cytryna, pomarańcza czy mandarynka. Choć owoce z pewnością nie będą tak dorodne, jak te sklepowe, a uprawa cytrusów nie należy do najłatwiejszych, jest zupełnie możliwa i może dać sporo satysfakcji.
Domowa plantacja cytrusów
Cytrusy to drzewa i krzewy należące do rodziny rutowatych (Rutaceae), do których należą popularne pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, cytryny i limonki, jak również mniej popularne kumkwaty, muraje czy pompele. Każdy z tych gatunków posiada owoce w postaci jagody zrośniętej z kilkunastu owocolistków, bogate w witaminy – zwłaszcza witaminę C.Najczęściej uprawianym w naszym kraju cytrusem jest cytryna Skierniewicka, która rodzi duże i smaczne owoce, oraz ozdobna kalamondyna – miniaturowa pomarańcza, która choć wydaje piękne pomarańczowe owoce, to jest niejadalna i pełni głównie funkcje ozdobne.
Bez względu na wybrany gatunek, wszystkie cytrusy to rośliny o lśniących i ciemnozielonych liściach, a kwiaty są zwykle białe i woskowate, złożone z pięciu płatków odginających się na zewnątrz i pręcików. Co więcej, kwiaty cytrusów są samopylne, nie trzeba więc mieć dwóch roślin aby otrzymać owoce. A to właśnie w owocach tkwi główna różnica – w ich wielkości, kolorze czy przydatności do spożycia. Bez względu jedna na wybrany gatunek, wszystkie cytrusy mają podobne wymagania uprawowe.
Cytrusy z pestki czy ze sklepu?
To pytanie zadaje sobie wielu początkujących hodowców cytrusów doniczkowych. Zwłaszcza, że cena sklepowa niewielkiego, niespełna metrowego drzewka może sięgać ponad stu złotych. Za dorodne rośliny, kwitnące i owocujące trzeba zapłacić nawet kilkaset złotych. Czy nie lepiej, i taniej, wyhodować własne cytrusowe drzewko od nasionka?
To jak najbardziej możliwy proces, który ma jedna zasadniczą wadę – na pierwsze kwitnienie cytrusa trzeba będzie poczekać nawet do 15 lat – do tego czasu roślina jest w tak zwanym okresie młodocianym, w którym ani nie kwitnie, ani nie owocuje. Przez piętnaście lat będziemy więc mieć ładny, niekwitnący krzaczek.
Jeśli jednak czas oczekiwania na pierwsze kwitnienie nas nie przeraża, możemy przejść do wybrania nasiona. Najlepsze będą nasiona z mocno dojrzałych owoców. Spośród wszystkich pestek wybieramy największą, umieszczając ją we wcześniej przygotowanym podłożu zaraz po wyjęciu z owocu i oczyszczeniu z miąższu – pestka nie może przeschnąć, inaczej może nie wykiełkować.
Dobrze jest wykorzystać gotowe podłoże do cytrusów, w którym umieszczamy nasionko na głębokości około centymetra. Do wykiełkowania niezbędna jest stała temperatura 25°C i wysoka wilgotność podłoża. Przy zapewnieniu takich warunków, po około 4 tygodniach powinny pojawić się kiełki. Od tego czasu roślinę pielęgnujemy dokładnie w ten sam sposób jak zakupione w sklepie drzewko.
Jak uprawiać cytrusy w domu? Wymagania uprawowe i pielęgnacyjne cytrusów
Nasłonecznienie
Paradoksalnie najlepiej cytrusy rozwijają się na stanowisku jasnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym. Niech nas nie zmyli ich pochodzenie. Ze względu na fakt, że nadmiar słońca może doprowadzić do poparzenia liści, najodpowiedniejsze będą parapety od wschodniej lub zachodniej strony. Latem można roślinę wynieść na balkon lub taras, gdyż na świeżym powietrzy, zwłaszcza podczas owocowania, cytrusy są bardziej odporne na słońce.
Podłoże
Jeśli nie możemy lub nie chcemy kupić gotowej mieszanki podłoża dla cytrusów, możemy przygotować własne podłoże z ziemi uniwersalnej, keramzytu i piasku. Podłoże powinno być żyzne, dobrze przepuszczalne i o lekko kwaśnym odczynie. Dużą zaletą cytrusów jest fakt, że źle się one czują w za dużych donicach, dlatego nie ma konieczności ich corocznego, regularnego przesadzania. Sygnałem, że już najwyższy czas przesadzić roślinę będzie wyrastanie korzeni przez dolne otwory w donicy.
Nawadnianie
W przypadku cytrusów podlewanie może nastręczać początkowo pewnych problemów, gdyż zarówno nadmiar, jak i niedoborów wody jest dla nich szkodliwy. Podłoże powinno być stale wilgotne, jednak nie może być przelane – dlatego warto podlewanie zastąpić regularnym zraszaniem, które najlepiej wykonywać rano, by uniknąć ewentualnego poparzenia liści, o które łatwo zwłaszcza latem.
W lecie, zwłaszcza, jeśli roślina stoi na nasłonecznionym parapecie lub jest wystawiona na dwór, należy codziennie sprawdzać wilgotność podłoża i podlewać według potrzeb. Z kolei zimą podlewamy zdecydowanie rzadziej, żeby nie dopuścić do chorób grzybowych korzeni lub ich gnicia. Wiele chorób cytrusów wynika właśnie z przesadnego podlewania. Grubienie i żółknięcie liści to pierwsza oznaka nadmiaru wody.
Nawozy
Nawożenia dokonujemy przez cały okres wiosenno-letni. Należy jednak zachować umiar, ponieważ cytrusy źle reagują na nadmierne zasolenie podłoża. Dobrym wyborem będzie użycie biohumusów i nawozów o zwiększonej zawartości potasu, który stymuluje krzewienie. Dobrym wyborem będzie także dedykowana odżywka do cytrusów.
Formowanie i przycinanie
Cytrusy bardzo dobrze reagują na formowanie i cięcie. Kształt drzewku najlepiej jest nadać wiosną, skracając wybrane pędy. Podczas tego zabiegu usuwamy również wszystkie pędy i liście, które są widocznie słabe lub porażone przez choroby. Skracanie i formowanie drzewek cytrusowych wpływa korzystnie na ich lepsze krzewienie i obfitsze owocowanie.
Cytrusowy okres spoczynku
Co prawda cytrusy możemy trzymać przez cały rok w ciepłym pomieszczeniu, jednak odmówienie im okresu spoczynku sprawi, ze będą one słabsze, bardziej podatne na choroby i będą wolniej się rozwijać. Dlatego w okresie zimowym warto wystawić je do pomieszczenia w którym temperatura oscyluje w granicach 10-15°C. Może to być klatka schodowa, garaż przy domu lub inne pomieszczenie, w którym jednak nie może zabraknąć światła. Roślinę wynosimy w listopadzie i przynosimy na okienny parapet w okolicach kwietnia, gdy dni robią się coraz dłuższe i jaśniejsze.
