Hortensja (Hydrangea) to rodzaj niewysokich krzewów, które należą do rodziny hortensjowatych. Wiele gatunków hortensji jest uprawianych jako rośliny ozdobne. Pięknie kwitną a ich kuliste kwiatostany mają barwę białą, niebieską, różową albo czerwoną. A kolor ten zależy od odczynu podłoża w którym rosną. Możemy zatem, sterując pH gleby, sami decydować, który kolor kwiatów chcemy mieć w ogrodzie. Nie dotyczy to tylko hortensji białej, ona barwy nie zmieni niezależnie od podłoża. Rośliny te preferują jednak podłoże o odczynie kwaśnym, ziemię żyzną i stale wilgotną a miejsce słoneczne i osłonięte od wiatru. Zimą powinny zostać okryte.
Jeśli zapewnimy hortensjom optymalne warunki, to w dużej mierze są wówczas odporne na choroby i szkodniki. Tym niemniej wroga znać trzeba i w razie pojawienia się niepokojących objawów wiedzieć z czym mamy do czynienia i szybko reagować.
Choroby grzybowe hortensji
Mączniak prawdziwy
To jedna z częściej atakujących hortensje chorób. Objawem jest pojawienie się na liściach, pędach i pąkach białego nalotu o formie pajęczynowatej lub watowatej. I te najmocniej porażone fragmenty rośliny najlepiej jest od razu wyciąć i zutylizować.
Powodem ataku mączniaka może być przenawożenie roślin azotem a także niska wilgotność i sprzyjająca temu temperatura 18-25oC. Dlatego po pojawieniu się pierwszych objawów roślinę należy obficie podlać i ułożyć kilkucentymetrową warstwę kory z drzew iglastych, która zapobiegnie szybkiemu odparowywaniu wody z podłoża w trakcie upałów.
Dobrze jest również od razu zrobić oprysk. Na mączniaka prawdziwego możemy zastosować zarówno preparaty ekologiczne jak: Polyversum WP. Przy mocnych porażeniach możemy również ratować hortensje stosując fungicydy: Switch 62,5 WG, Fungimat czy Topas 100 EC.
Czytaj także... W jaki sposób przycinać hortensje?
Szara pleśń
Gdy na liściach i pędach zauważymy najpierw prawie biały a z czasem szarzejący nalot niczym wata, to oznacza atak szarej pleśni. Powodem jest albo zbytnie zagęszczenie krzewu, zbyt duża wilgotność spowodowana stale padającymi deszczami lub zbyt częstym i obfitym podlewaniem, przenawożenie roślin albo wszystkie te przyczyny pospołu. W tym wypadku również należy mocno porażone części roślin usunąć i zutylizować, nieco prześwietlić hortensję, odchwaścić i koniecznie ściółkować. Koniecznym jest również oprysk. Można zastosować naturalny, np. rozcieńczoną gnojówką z pokrzywy albo fungicydy, np. Switch 62,5 WG.
Plamistość liści
Plamy na liściach mogą pojawić się w różnych okresach wegetacji hortensji. Mogą być żółte, brązowe, szare a nawet czarne. Początkowo są malutkie, ale brak reakcji na pojawienie się choroby skutkuje ich ciągłym powiększaniem się aż do momentu zajęcia całej blaszki liściowej, która w końcu zasycha i opada.
Powodem pojawiania się plamistości liści może być zbyt duże zagęszczenie roślin, niedoświetlenie, polewanie liści zimą wodą, niedostatek składników pokarmowych w glebie, duża wilgotność powietrza czy zbyt duże zachwaszczenie. Chorobę wywołują grzyby z rodzaju Alternaria, Ascochyta i Septoria. Na plamistość liści szybko pomoże Miedzian 50 WP, Scorpion 325 SC czy ekologiczny Polyversum WP.
Zgnilizna korzeni i podstawy pędu
Choroba ta dotyka przede wszystkim hortensje pnące i właściwie jedynie młode nasadzenia. Pojawia się niedługo po posadzeniu hortensji. Roślina dość szybko zaczyna marnieć i bez problemu daje się ją wyjąć z podłoża, oczywiście najczęściej już bez korzeni, które zgniły u nasady. Choroba ta jest niezwykle groźna i szybko może się przenieść na kolejne okazy. Dlatego należy wykopać korzeń i całość zutylizować. Pozostałe hortensje należy ratować opryskiem z Magnicur Energy 840 SL.
Choroby fizjologiczne hortensji
Chloroza liści
Ta choroba dość często przytrafia się hortensjom. Objawem jest żółknięcie liści przy jednoczesnym wybarwianiu się na zielono nerwów liściowych. Powodem może być niedobór żelaza albo zbyt zasadowy odczyn podłoża. Reakcja powinna być szybka, gdyż roślina pozostawiona bez pomocy szybko zmarnieje.
Wystarczy zastosować nawóz, najlepiej w płynie, zakwaszający podłoże oraz preparat ze zwiększoną dawką żelaza. Dodatkowo należy ściółkować hortensje kwaśnym torfem a na nim ułożyć warstwę kory sosnowej, która systematycznie i przez długi czas będzie zakwaszała podłoże. Jeśli przyczyną żółknięcia liści była chloroza, to po jej zakwaszeniu ziemi i wzbogaceniu jej żelazem, roślina powinna po kilku tygodniach odzyskać dawną urodę.
Brak kwitnienia
Powodem braku kwiatów na krzewach hortensji jest najczęściej przemarznięcie zimą pąków, które zawiązują się na zeszłorocznych pędach. Dlatego tak ważne jest by rośliny przed zimą były kopczykowane i okrywane np. białą agrowłókniną lub jutą. Inne przyczyny to być może zbyt suche podłoże, zbyt ubogie w składniki pokarmowe albo zbyt zagęszczone korony krzewów. Dlatego bardzo ważnym jest by hortensje ściółkować i systematycznie podlewać i nawozić.
Czytaj także... Hortensja - ogrodowa czy bukietowa? Jaka różnica?
Poparzenia liści
Gdy lato jest bardzo upalne może dojść do poparzenia liści hortensji. Przyczyną może być polanie liści zimną wodą, wyniesienie ich bezpośrednio na słońce bez możliwości zaadoptowania się albo trzymanie roślin za bezpośrednio nasłonecznioną szybą, która skupia promienie i mocno punktowo nagrzewa liście. Na blaszkach powstają jasne, prześwitujące, suche plamy. Dlatego choć hortensje kochają słońce, to trzeba im je umiejętnie dawkować i nie polewać wodą całych roślin w trakcie trwających upałów.
Szkodniki hortensji
Mszyce
Mszyce to szkodniki bardzo często atakujące nasze hortensje. Jeśli nawet jeszcze ich nie widać, ale młode liście są poskręcane i zaczynają wysychać to jest to sygnał, że należy się krzewom bliżej przyjrzeć. Gdy mszyc jest niewiele, to ich szkodliwość jest w zasadzie żadna. Zaraz pojawią się inne owady, które sobie z nimi poradzą. Jeśli jednak pędy zaczyna oblepiać chmara szkodników, to należy szybko reagować.
Na początek można pod wieczór potraktować roślinę silnym strumieniem wody, który je spłucze. Gdy to nie pomaga, można zastosować jeden z wielu naturalnych sposobów na pozbycie się szkodników. Można zrobić wywar z czosnku i opryskać krzew, można gnojówkę z pokrzywy albo napar z mniszka lekarskiego. Dostępnych jest również wiele gotowych, naturalnych preparatów, które świetnie sobie z mszycą poradzą. Może to być np. Agrocover, wyciąg Pokrzywa, Emulpar Spray albo gotowe preparaty chemiczne: Deltam, Karate Spray czy bardzo popularny Mospilan 20 SP.
Mszyce, jeśli atakują w dużej ilości należy zwalczać nie tylko dlatego, że wysysają sok z liści i pędów hortensji. Produkują one jednocześnie spadź, a ta szybko staje się siedliskiem grzybów sadzakowych, które również roślinom zagrażają.
Przędziorek chmielowiec
Atak tych malutkich pajączków barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej powoduje powstawanie na liściach hortensji przebarwienia pod postacią żółtych lub brązowych, mozaikowatych plam pojawiających się na blaszce liściowej. Ich naturalnym wrogiem jest dobroczynek gruszkowy. Jeśli jednak nie widać go w ogrodzie, przyda się oprysk. Zastosować można opryski z wyciągu z pokrzywy a ze środków ochrony roślin: Sanium lub Nissorun Strong 250 SC.
