Znajomość mechanizmów i procesów działania szamba i przydomowej oczyszczalni będzie pomocna podczas jej prawidłowej eksploatacji. Warto także wiedzieć czym jest sedymentacji oraz jakie są dobre praktyki utrzymujące cały system w dobrej kondycji przez wiele lat. Podpowiadamy w jaki sposób dbać o szambo i oczyszczalnię przy domu.
Jak działa szambo lub przydomowa oczyszczalnia?
Zasada działania obu systemów jest niemal identyczna. Różni się jedynie na etapie końcowym. Szambo z założenia jest zbiornikiem jednokomorowym i bezodpływowym. W przypadku różnego rodzaju oczyszczalni przydomowych zbiornik składa się z dwóch komór, a na końcu systemu umieszczony jest system rur drenażowych, przez który odprowadzana jest oczyszczona woda.
Schemat przedstawia konstrukcję szamba bezodpływowego (po lewej) oraz przydomowej oczyszczalni (po prawej).
Często oczyszczalnia nazywana jest inaczej szambem ekologicznym, ze względu na częściowy odzysk wody. (fot. Wikipedia)
W pierwszym etapie ścieki, poprzez rury kanalizacyjne połączone z urządzeniami domowymi (zlew, prysznic, wanna, sedes), trafiają do zbiornika. Tam zostają wstępnie przerobione przez mikroorganizmy i bakterie. Zachodzi wtedy szereg procesów biologicznych, których końcowym efektem jest rozkład szkodliwych odpadów na proste związki chemiczne rozpuszczalne w wodzie. Mówiąc najprościej - wszelkie zanieczyszczenia z naszego domu stanowią pożywkę dla mikroorganizmów i bakterii zamieszkujących szambo.
W ściekach jakie produkujemy są zawarte także takie cząsteczki, które nie ulegają rozkładowi lub nie zdążą być przerobione przez bakterie. Stanowią one materię, która osadza się na dnie zbiornika zmniejszając jego pojemność. To właśnie nadmierna ilość nagromadzonego osadu jest największym zagrożeniem dla eksploatacji szamba. Zmniejszająca się pojemność zbiornika stanowi zagrożenie do tzw. „wybicia szamba” czyli niespodziewanego wycieku zanieczyszczeń na powierzchnię oraz nieprzyjemnego fetoru.
Wyżej wymienione procesy mają miejsce w zbiorniku jednokomorowym (szambo tradycyjne) lub w pierwszej komorze zbiornika składające się z dwóch komór (oczyszczalnia).
Czytaj także... Bakterie do szamba i oczyszczalni przydomowych - czym się charakteryzują i jak działają?
W drugiej komorze oczyszczalni przydomowych proces rozkładu zanieczyszczeń zachodzi ponownie. Przegroda oddzielająca obie komory ogranicza przedostawanie się większych cząstek zanieczyszczeń pochodzących ze ścieków. Dzięki temu bakterie znajdujące się w drugiej komorze mają więcej czasu i mocy przerobowej aby rozłożyć szkodliwe związki na prostsze elementy. Ścieki w drugiej komorze są już dobrze oczyszczone przez bakterie i mikroorganizmy.
Zanim jednak woda pochodząca ze ścieków trafi do rur drenażowych przechodzi przez dodatkowy filtr umieszczony tuż przy wypływie. Taki system pozwala mocno zaoszczędzić na opróżnianiu szamba. Częstotliwość wywozu zależy od ilości korzystających z gospodarstwa domowego. Przyjmuje się, że w przypadku oczyszczalni przydomowych wywóz jest około 5 razy rzadszy niż przy tradycyjnym szambie bezodpływowym.
Czym jest sedymentacja?
Z definicji sedymentacja to proces chemiczny i fizyczny, w wyniku którego powstaje osad. W przypadku szamb i oczyszczalni przydomowych mowa o osadzaniu się nieprzetworzonych resztek materii na dnie zbiorników. Osad powstający w wyniku sedymentacji stanowi zagrożenie dla szamba i systemu oczyszczalni.
Narastający osad zmniejsza pojemność zbiornika. Niekontrolowana sedymentacja może przyczyniać się do wylewu ścieków i zanieczyszczeń na zewnątrz zbiornika oraz powstawania nieprzyjemnego zapachu. Obecna technologia nie daje nam możliwości śledzenia na bieżąco wysokości warstwy osadu w zbiorniku. Można temu zapobiegać stosując się do zaleceń i dobrych praktyk w gospodarstwie domowym korzystającym z szamba lub oczyszczalni przydomowej.
Jak wspomagać pracę szamb i oczyszczalni?
Samo opróżnianie szamba czy oczyszczalni przydomowej nie wystarczy aby cały system działał prawidłowo. Kłopoty związane z eksploatacją szamba lub oczyszczalni w dużej mierze są wynikiem nieprawidłowego korzystania z kanalizacji przez domowników. I choć obecnie większość systemów jest „bezobsługowych” to warto stosować dobre praktyki oraz mieć pod kontrolą całą instalację.
Zdarza się, że do zbiorników trafiają różnego rodzaju resztki, które w ogóle nie powinny się tam znaleźć. Złe korzystanie z systemu kanalizacji może doprowadzić do niedrożności instalacji lub przykrego fetoru. Należy kategorycznie przestrzegać aby do odpływów nie trafiały między innymi: resztki żywności, artykuły higieny intymnej (podpaski, tampony, patyczki do uszu, waciki), silnie toksyczne substancje chemiczne (rozpuszczalniki, farby, środki dezynfekujące), leki, środki ochrony roślin, materiały opatrunkowe czy niedopałki papierosów oraz wiele innych niewymienionych. Mówiąc prościej - do opływów nie powinno wrzucać się niczego poza papierem toaletowym.
Do szamba nie powinny trafiać różnego rodzaju odpady. Złe korzystanie z systemu
będzie wymagało częstszych interwencji wozów ascenizacyjnych i wywozu szamba.
Nie sposób tutaj nie wspomnieć o niesamowitej pracy jakie wykonują bakterie oraz mikroorganizmy, które rozkładają materię organiczną w rurach i zbiornikach szamba czy oczyszczalni przydomowej. Bez tych małych żyjątek korzystanie z tego typu systemów byłoby bardzo utrudnione. Bakterie i mikroorganizmy mają zdolność samodzielnego namnażania się jednak skala tego zjawiska jest zdecydowanie za mała aby optymalnie zasiedlić zbiornik. Z pomocą przychodzą preparaty mikrobiologiczne do szamba, które wyrównują ilość pożytecznych organizmów aby procesy rozkładu przebiegały prawidłowo. Korzystanie z tego typu preparatów powinno być rozsądne i regularne. Każda dłuższa przerwa będzie skutkowała zwiększoną sedymentacją oraz nieprzyjemnymi zapachami.
