Choć mączka bazaltowa wykorzystywana jest w ogrodnictwie już od ponad 100 lat, to często jest produktem bagatelizowanym. Chcąc mieć szybkie i spektakularne efekty w uprawie ukochanych roślin kupujemy drogie, specjalistyczne nawozy z nowoczesnymi formułami, które obiecują, że nasze rośliny będą rosły jak na drożdżach, zostaną wyleczone z wszelkich chorób, a szkodniki będą je omijać szerokim łukiem. Niestety rzeczywistość często weryfikuje te kosmiczne technologie, a wtedy z pokorą i wdzięcznością wracamy do metod znanych, sprawdzonych i przede wszystkim tanich.
Czym jest mączka bazaltowa?
Zmielona skała bazaltowa - te trzy słowa w bardzo dużym skrócie określają czym jest mączka bazaltowa. Wyglądem przypomina cement, jest również dosyć ciężka. Forma pyłu sprawia, że stosowanie mączki jest bardzo proste. Również rośliny lepiej radzą sobie z przyswajaniem takiej formy nawożenia. Dodatkowo pył doskonale absorbuje wodę. Po zastosowaniu mączki bazaltowej w glebie utrzymuje się więcej wilgoci, która może zostać wykorzystana np. podczas okresowych susz lub jako balans suszy fizjologicznej, która może wystąpić podczas nieodpowiedniego stosowania nawozów mineralnych.
Mączka bazaltowa to w 100% produkt pochodzenia naturalnego. Jako jeden z nielicznych nawozów jest chętnie wykorzystywana w ogrodnictwie ekologicznym, nawet tym profesjonalnym. Skała bazaltowa, z której robiona jest mączka to materia bardzo bogata w makro- i mikro- i ultramikroelementy oraz tlenki, które potrzebują rośliny. Zawiera ogromne ilości składników, jakich nie dostarczają tradycyjne nawozy mineralne, sztucznie wytwarzane w zakładach chemicznych.
Skład mączki bazaltowej
W zależności od pochodzenia skały bazaltowej oraz kopalni, w której została wydobyta skała, jej skład może się różnić proporcjami poszczególnych mikroelementów. Przeważnie zawiera około 50% tlenku krzemu (krzemionki). Krzemionka ma bardzo pozytywny wpływ na rośliny: wzmacnia ich łodygi oraz liście, uodparnia na choroby i poprawia ich ogólną kondycję. Poza tym w mączce bazaltowej jest wiele wartościowych tlenków: magnezu, wapnia, potasu, glinu czy żelaza, a także mikroelementów: manganu, cynku, miedzi, molibdenu, boru, żelaza czy selenu. Taki przekrój przez niemal wszystkie niezbędne roślinom mikroelementy sprawia, że mączka bazaltowa to jeden z najbardziej wartościowych nawozów dla roślin.
Mączka bazaltowa jest w pełni bezpieczna dla ludzi, zwierząt i środowiska. Nie zawiera toksycznych substancji, które mogą zaszkodzić otoczeniu. Jedną z lepszych właściwości maczki bazaltowej jest to, że nie wymywa się wgłąb profilu glebowego, dzięki temu jest w pełni dostępna dla roślin i nie dociera do wód gruntowych.
Mączka bazaltowa jako nawóz dla roślin
W ogrodzie mączkę bazaltową można wykorzystać na wiele sposobów. Jednym z najczęściej spotykanych jest używanie jej jako nawozu. Bogactwo mikroelementów sprawia, że mączka bazaltowa nie ma sobie równych w dostarczaniu roślinom tych niezbędnych składników.
Mączka bazaltowa może być stosowana do nawożenia wszystkich rodzajów roślin. Rośliny ozdobne jednoroczne, dwuletnie, byliny, krzewy oraz drzewa ozdobne, krzewy i drzewa owocowe, warzywa, rośliny domowe i balkonowe. Mączkę można stosować zarówno w ogrodzie, na polu, szklarni czy pod folią, a także w domu i na balkonie.
Zawarte w mączce tlenki szybko wzbogacają i użyźniają glebę. Poprawia się także struktura gleby. Tworzą się sprzyjające warunki do bytowania w niej dżdżownic oraz pożytecznych mikroorganizmów, które wpływają pozytywnie na rośliny. Mączka bazaltowa dzięki swojej pylistej strukturze działa jak gąbka, która magazynuje wodę. Rośliny mają lepszy dostęp do wody w krytycznych momentach, np. podczas suszy. Składniki pokarmowe zawarte w mączce bazaltowej uwalniają się w naturalny sposób, powoli, wtedy kiedy rośliny ich potrzebują, dlatego nie ma ryzyka przenawożenia roślin.
Stosowanie mączki jako nawóz dla roślin jest niezwykle proste. Wystarczy rozsypać odpowiednią ilość na glebę i lekko zagrabić ją z wierzchnią warstwą.
Uwaga! Mączka bazaltowa ma odczyn pH w granicach 7,6, co oznacza, że jest zasadowa. Nie należy jej używać do nawożenia roślin kwaśnolubnych (różaneczniki, borówki, hortensje ogrodowe, azalie czy wrzosy).
Mączka bazaltowa jako nawóz do trawnika
Zastosowanie mączki bazaltowej w procesie przygotowania gleby pod założenie trawnika to najlepsza decyzja jaką można podjąć na tym etapie. Mączka ma pH lekko zasadowe dlatego po zmieszaniu jej z lekko kwaśną glebą otrzymamy odczyn zbliżony do obojętnego, a taki właśnie jest idealny do założenia trawnika. Dodatkowo podczas stosowania mączki ryzyko pojawienia się mchu jest bardzo małe. Oczywistą sprawą jest bogactwo mikroelementów, które również sprzyjają prawidłowemu wzrostowi trawnika. Wspomniane już właściwości mączki, które magazynują wodę zapewnią na start optymalne nawodnienie.
Mączkę bazaltową można także zastosować na istniejący już trawnik. Szczególnie polecana jest do tych obszarów, na których rozrasta się mech. Zobojętnienie gleby sprawi, że mech zacznie znikać, ponieważ nie będą mu już przyjazne warunki glebowe. Warto oczywiście nawozić cały trawnik, dostarczymy mu w ten sposób niezbędnych mikroelementów, poprawi się jego ogólna kondycja oraz stosunki wodno-powietrzne. Również trawnik, który ma tendencje do chorowania np. na pleśń śniegową powinien w końcu raz na zawsze pozbyć się patogena.
Mączka bazaltowa jako nawóz jesienny
W składzie mączki bazaltowej prawie w ogóle nie ma azotu, przez co rośliny nie będą przybierały zielonej masy. Podobną formułę mają mineralne nawozy jesienne. Mączka bazaltowa to doskonały ekologiczny i naturalny nawóz jesienny, który zwiększa mrozoodporność roślin. Dzięki mikroelementom rośliny przystosowują swój organizm do zimowego spoczynku, pozwalają lepiej przetrwać niskie temperatury i wspomagają wiosenne przebudzenie.
Mączka bazaltowa na choroby i szkodniki roślin
Oprócz swoich niesamowitych właściwości odżywczych dla roślin, mączka bazaltowa spełnia także rolę ochronną. Praktyki ogrodników na całym świecie potwierdziły, że opylanie roślin mączką bazaltową w znaczący sposób przyczynia się do ograniczenia występowania szkodników i chorób roślin. To ekologiczna metoda walki z patogenami roślin stosowana w ogrodnictwie, bez środków chemicznych, preparatów owadobójczych czy grzybobójczych.
Sposób działania jest niezwykle prosty, ale jakże skuteczny. Pył mączki zatyka kanaliki powietrzne na skórze owadów i sprawia, że się duszą. Taki sposób walki może być wykorzystywany przy zwalczaniu np. mszyc, stonek ziemniaczanych, gąsienic czy mączlików.
Opylanie roślin mączką bazaltową stwarza niesprzyjające warunki do rozwoju licznych patogenów grzybowych. Choroby grzybowe takie jak np. mączniaki, zaraza ziemniaka czy szara pleśń występują rzadziej lub nie występują wcale na roślinach, które są regularnie opylane mączką bazaltową.
Zabieg opylania roślin należy wykonywać regularnie. Najlepszą porą jest wczesny ranek gdy rośliny są wilgotne od porannej rosy. Gdy zapowiadane są opady deszczu lepiej przełożyć opylanie na kolejny dzień. Do stosowania tego zabiegu należy zakładać maskę przeciwpyłową aby nie wdychać pyłu.
Uwaga! Pył mączki bazaltowej może być także szkodliwy dla owadów pożytecznych. Opylanie roślin należy wykonywać w godzinach wczesno porannych lub wieczornych, poza porami oblotu pszczół.
Mączka bazaltowa na ślimaki
Jeśli wasze uprawy atakują żarłoczne ślimaki, a od środków chemicznych chcecie uciekać jak najdalej, to mączka bazaltowa może być doskonałą alternatywą zwalczająca te nieprzyjemne szkodniki. Jedną z metod jej zastosowania w walce ze ślimakami jest stworzenie mechanicznej bariery. Należy obsypać dookoła grządki mączkę robiąc swego rodzaju zaporę przed ślimakami. Gdy ślimak będzie chciał przez nią przejść, jego ciało oblepi mączka, która skutecznie zniechęci jego dalsze starania. Dodatkowo mączka zawiera w swoim składzie miedź, która jest naturalnym odstraszaczem ślimaków. Połączenie lepkiej substancji uniemożliwiającej przemieszczanie się ślimaków oraz obecność drażniącego pierwiastka to ekologiczna, naturalna i co najważniejsze - skuteczna walka ze tymi szkodnikami.
Mączka jako dodatek do innych nawozów
Ze względu na swój bogaty skład mikroelementów mączkę bazaltową można stosować jako dodatek do nawozów, które zawierają podstawowe makroelementy, takie jak: azot, potas i fosfor. Połączenie takich nawozów naturalnych to najlepsza dawka pokarmu jaki może otrzymać roślina.
Dodanie mączki bazaltowej do kompostu nie tylko wzbogaci jego skład ale także przyspieszy rozkład kompostu. Tlenki zawarte w mączce stymulują rozwój mikroorganizmów tlenowych, które to „rozpracowują” kompost.
Zastosowanie mączki jako dodatku do obornika, gnojówki czy kompostu ma również inne zalety. Mączka wiąże amoniak, dzięki temu neutralizuje nieprzyjemny zapach pochodzący z rozkładających się składników i zapobiega stratom azotu, dodatkowo odkwasza i wzbogaca w minerały niezbędne dla roślin. Mączkę można także dodać do samodzielnie wykonanej gnojówki z pokrzyw.
Mączka bazaltowa do zaprawiania nasion
Grzybobójcze właściwości mączki bazaltowej można wykorzystać także podczas wysiewów czy przesadzania roślin. Zamiast chemicznej zaprawy nasiennej można śmiało skorzystać z naturalny zamiennik, jakim jest właśnie mączka bazaltowa. Nasiona należy obtoczyć w mączce 3-4 dni przed wysiewem. Ta metoda świetnie sprawdzi się między innymi do zaprawiania nasion rzodkiewki, pomidora, ogórka czy papryki. Również cebulki roślin, np. cebulę dymkę lub cebulki roślin ozdobnych można zaprawić w podobny sposób. Zabieg ten uchroni młode siewki przed groźnymi chorobami, jak na przykład zgorzel siewek, oraz będzie doskonałym nawozem startowym dla świeżo wykiełkowanych roślinek.
Mączkę można wykorzystać również do zaprawiania dołków pod krzewy czy drzewa owocowe. Podczas sadzenia w przygotowany wcześniej dołek, w którym będzie sadzone drzewo, należy rozpylić mączkę. Dzięki temu młoda roślina będzie miała dostęp do składników pokarmowych oraz zdecydowanie lepsze nawodnienie.
Dawkowanie mączki bazaltowej
To jakie dawki mączki bazaltowej zastosujemy w uprawie naszych roślin zależy od kilku czynników: rodzaju i zasobności gleby, rodzaju uprawy, wielkości i kondycji roślin.
Pierwsze zastosowanie mączki, na przykład pod warzywnik, gdzie gleba jest już mocno zmęczona i uboga w składniki pokarmowe, powinno być w proporcji 2-3 kg na 10m2 powierzchni. Przy lepszych jakościowo glebach dawka ta będzie oczywiście mniejsza. Pamiętajcie, że nie ma ryzyka przenawożenia mączką bazaltową, więc warto poeksperymentować z ilościami aby w końcu dotrzeć do optymalnej ilości dla roślin.
Do kolejnych regularnych nawożeń zaleca się stosowanie już mniejszych ilości tj. 2-3 kg na 100 m2 uprawy.
Opylanie roślin powinno odbywać się zgodnie ze zdrowym rozsądkiem. Mączkę można przesiewać przez sitko (jak mąkę) i w ten sposób oprószać rośliny. Podczas opylania należy dokładnie pokryć roślinę ale nie należy przesadzać. Średnia dawka to około 1-2 kg na 100 m2, w zależności od wielkości roślin.
Mączkę można również dodać do podłoża podczas przesadzania roślin doniczkowych lub aranżowania balkonu. Na 5 litrów podłoża zaleca się dodać dwie łyżki stołowe mączki. Rośliny w domu i na balkonie także można oprószać jeśli pojawią się szkodniki lub choroby.
Chcąc użyć mączki bazaltowej podczas zakładania trawnika zaleca się zastosować około 2 kg na 10 m2 powierzchni. Kiedy trawnik już istnieje, a mączka ma posłużyć jako nawóz, ta ilość może się zmniejszyć do 0,5-1 kg na 10 m2.
Chcąc dodać mączkę do kompostu czy obornika zalecana dawka to 5-7 kg na 100 kg masy. Do gnojówki z pokrzywy na 10 litrów roztworu należy dodać 2 łyżki stołowe mączki bazaltowej.
