Wczesnowiosenne przycinanie drzew i krzewów owocowych
Przycinanie drzew i krzewów owocowych to jeden z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, mający wpływ nie tylko na wygląd roślin, ale na ich rozwój i plonowanie. Zbyt silne cięcia powodują zahamowanie wzrostu korzeni, co rzutuje na ich zdolność pobierania składników pokarmowych, powoduje opóźnienia w wejściu drzew w fazę owocowania. Dlatego nie można drzew i krzewów dowolnie przycinać, dobrze jest poznać najpierw zasady. A gdy się je pozna, skracanie pędów, gałęzi i konarów przyniesie wymierne korzyści.
Dzięki prawidłowo wykonanym cięciom zachowamy odpowiednią wysokość roślin, kształt oraz rozpiętość korony. Nawet te drzewka, które osiągają naprawdę pokaźne rozmiary możemy utrzymać w ryzach i nie dopuścić by były wyższe niż np. 3 m, a jednocześnie doskonale owocowały. Usuwając gałęzie stare, chore, krzyżujące się czy nadłamane poprawiamy kondycję roślin i ich żywotność. Przy tym luźna korona daje przewiew i umożliwia docieranie promieni słońca do wewnątrz, a to przestają być sprzyjające warunki dla rozwoju chorób i ataku szkodników. Łatwiej jest również stosować prewencyjne opryski. Owoce mają dostęp do słońca, dzięki czemu bardziej intensywnie się wybawiają, są bogatsze w cukry, większe i smaczniejsze. I wbrew pozorom owoców nie jest mniej, w każdym razie nie w kilogramach.
I z tych właśnie powodów należy drzewa i krzewy owocowe corocznie przycinać, zgodnie oczywiście ze sztuką.
Terminy przycinania drzew owocowych
Cięcie drzew owocowych przeprowadza się dwa razy w roku:
- cięcie zimowe – gdy drzewa są w stanie spoczynku,
- cięcie letnie – gdy są w fazie wegetacji.
Kiedy zima w pełni to niebawem przyjdzie czas na wykonanie pierwszych cięć. Najczęściej ma to miejsce w lutym, ale warunek jest taki, że nie ma już w prognozach bardzo silnych mrozów. Jeśli są, to należy zaczekać. Cięcia można wykonać aż do kwietnia. Zaczynamy od drzew bardziej mrozoodpornych, czyli jabłoni i gruszy. Później przychodzi czas na śliwy, brzoskwinie, nektarynki i morele. W przypadku drzew pestkowych przed nastaniem wiosny powinno się przycinać młode drzewka, cięcie tych starszych lepiej jest zostawić na okres letni, mniej są wówczas narażone na ataki chorób.
Czereśnie i wiśnie są narażone jeszcze bardziej, młode również, dlatego w ich wypadku wszelkie cięcia powinny odbywać się w porze letniej, zaraz po zbiorze owoców. Drzew owocowych nie przycina się jesienią, naraża je to bowiem na przemarzanie.
Terminy przycinania krzewów owocowych
Jeśli w przypadku drzew owocowych możemy sobie pozwolić na małą dowolność i czekać aż do kwietnia, o tyle w przypadku krzewów lepiej to zrobić wcześniej. Należy je przycinać jeszcze w lutym, ewentualnie w marcu. Szczególnie dotyczy to agrestu, porzeczek, malin i borówki. Leszczynę możemy przycinać już od listopada przez całą zimę. Kluczowy w przypadku krzewów jest sposób owocowania, czy ma ono miejsce na pędach jednorocznych, na starszych pędach, krótkopędach czy też i tu, i tu.
Przeczytaj również... Cięcie krzewów ozdobnych
Zasady przycinania drzew owocowych
- Młode drzewka owocowe
Drzewek młodych nie można przycinać zbyt silnie. Są zdrowe, silnie rosną i dopiero wchodzą w fazę owocowania. Tu ograniczamy się jedynie do delikatnego formowania korony oraz wycięcia gałązek połamanych, suchych i tych rosnących do środka korony, co sprawia, że krzyżują się z innymi.
- Stare drzewa owocowe
Drzewa stare wymagają większego nakładu pracy. Kilkuletnie jabłonie, grusze i śliwy potrzebują już konkretnych cięć, szczególne wtedy, gdy nigdy jeszcze cięte nie były. Cięcia tych zaniedbanych rozpocząć należy od usunięcia kilku grubszych konarów, kluczowe jest prześwietlenie korony. Jeśli drzewo jest zbyt wysokie, należy również ściąć jego wierzchołek. Im niższe drzewko, tym łatwiejsza przy nim praca, cięcia, opryski i zbieranie owoców.
Gdy uporaliśmy się z konarami i drzewo jest prześwietlone, czas zabrać się za gałęzie drobniejsze. To jest dalsze prześwietlanie korony. Wycinamy te rosnące do jej środka, krzyżujące się, ocierające. Wydawać by się mogło, że drzewo zostanie łyse, ale nic podobnego, wypuści młode pędy, mnóstwo liści i wrażenie to zniknie.
- Miejsca cięć
To jest bardzo ważne, by poznać techniki i miejsca cięć by roślina jak najmniej odczuła naszą ingerencję, by pomóc a nie zaszkodzić. Umiejętne cięcie wpływa na szybkość gojenia się ran a co za tym idzie chroni drzewka przed wnikaniem patogenów. Doskonale opisują to autorki książek Szkoła Cięcia - Lucyna Grabowska i Alicja Grabowska. Ich podręczniki zawierają mnóstwo ilustracji, na których dokładnie zaznaczone są miejsca, w których powinniśmy zacisnąć sekator.
- Nowe drzewka
Nie ma znaczenia, kiedy kupiliśmy drzewka. Pierwsze po posadzeniu cięcie formujące powinno się odbyć kolejnej wiosny. Drzewko ze szkółki miało bowiem przycięte korzenie i trzeba zrównoważyć te straty i skrócić koronę. Będzie mu łatwiej się przyjąć. Roślina z jednym pędem powinna zostać ścięta na wysokości 70-90 cm. Gdy drzewko jest rozgałęzione po pierwsze wycinamy wszystkie pędy znajdujące się poniżej 50 cm od poziomu podłoża, resztę natomiast skracamy o 1/3 długości. Wycinamy pędy wyrastające razem z przewodnikiem a sam pęd główny skracamy na wysokości 30-40 cm nad ostatnim pędem bocznym.
Zasady przycinania krzewów owocowych
- maliny - jeśli pędy malin owocowały latem, należy je ściąć tuż przy ziemi po zebraniu owoców. Koniec zimy to wycinanie wszystkich pędów malin powtarzających owocowanie, również tuż przy ziemi. Nowe pędy będą miały owoce latem;
- jeżyny - jeżyna owocuje na pędach jednorocznych, dlatego dla późniejszej wygody dobrze jest je oddzielać od młodych pędów. Te, które owocowały, po zbiorach należy ściąć przy samej ziemi;
- porzeczka - porzeczki owocują na pędach kilkuletnich oraz ubiegłorocznych. Dlatego te, które mają więcej niż 3-4 lata należy wyciąć przy ziemi. Przy okazji usuwamy pędy uszkodzone, słabe czy skierowane do dołu. Po zimowych cięciach powinna zostać 1/3 pędów ubiegłorocznych;
- agrest - agrest przycinamy na tych samych zasadach co porzeczkę. Dodatkowo tylko wycinamy te pędy, które pokładają się na ziemi, do czego krzew ma niestety tendencje;
- borówka amerykańska - borówka zaczyna owocować na pędach kilkuletnich (2-3), dlatego młodych krzewów poza jakimiś kosmetycznymi cięciami nie przycinamy. W latach późniejszych przycinamy pędy starsze by pobudzić krzewy do wypuszczania nowych.
Narzędzia do cięcia drzew i krzewów owocowych
Narzędzia to bardzo ważny aspekt w kwestii przycinania drzew i krzewów. Do cięcia pędów krzewów i drobnych gałązek wystarczy ręczny sekator. Jeśli natomiast przyjdzie nam ciąć konary, potrzebna już będzie piła ręczna lub mechaniczna. Grube gałęzie najpierw podcinamy od dołu, dopiero później tniemy od góry. Dzięki temu gałąź nam się nie wyłamie i nie zniszczymy kory na dużej powierzchni. Narzędzia muszą być bardzo ostre by nie miażdżyły i szarpały pędów.
Ważnym jest by pamiętać o dezynfekowaniu narzędzi po przycięciu każdego drzewka lub krzewu. Unikniemy w ten sposób przenoszenia między roślinami patogenów.
Przeczytaj również... Przycinanie iglaków - w jaki sposób to robić i czy w ogóle?
Zabezpieczenie ran po cięciu
Podstawowa zasada – cięcia drzew i krzewów wykonujemy tylko w dni bez deszczu, ciepłe i słoneczne z temperaturą powietrza wyższą od zera.
Wszystkie rany i ranki zabezpieczamy maścią ogrodniczą zasmarowując je pędzelkiem. Zawiera ona środki grzybobójcze, bakteriobójcze i osłania ranę przed mrozem, wysychaniem czy wilgocią. I tu też jedna ważna uwaga - jeśli usuwaliśmy pędy porażone, to na pędzelku również możemy przenieść patogeny. Dlatego w takich sytuacjach najlepiej jest użyć maści ogrodniczej w sprayu. Będzie to również wygodniejsze, gdy przycinaliśmy wiele cienkich pędów i pędzelkowanie każdego zajęłoby dużo czasu.
