Czosnek to popularne warzywo z rodziny cebulowych, znane nie tylko dzięki swoim walorom smakowym, powszechnie wykorzystywanym w kuchni, ale również ze względu na właściwości lecznicze oraz bakteriobójcze, które korzystnie wpływają na nasze zdrowie.
Uprawa i pielęgnacja czosnku
Przed rozpoczęciem uprawy czosnku, konieczne jest przeprowadzenie głęboszowania, bronowania oraz rozsiew nawozów mineralnych, bogatych przede wszystkim w fosfor, potas oraz azot. Zabiegi te odpowiednio spulchnią glebę, zapobiegną zaskorupianiu się jej górnej warstwy oraz wyeliminują wszelkie grudy powstałe w podłożu, dzięki czemu ułatwią prawidłowe posadzenie ząbków czosnku i umożliwią lepszą wymianę gazową systemu korzeniowego.
Sadzenie czosnku
Główki czosnku przeznaczonych do uprawy, zawsze powinny pochodzić z kwalifikowanych plantacji, co przełoży się na gwarancję udanych i zdrowych zbiorów. Odległości między kolejnymi rzędami powinny wynosić od 20 do 30 cm. Po podzieleniu główki na pojedyncze ząbki umieszczamy je w orientacji pionowej, piętką do dołu, na głębokość ok. 5 cm oraz w odległości nie mniejszej niż 6 cm od kolejnego ząbka.
Czosnek ze względu na swój słabo rozwinięty system korzeniowy ma duże wymagania glebowe. Najlepsze jest podłoże żyzne, bogate w próchnicę oraz składniki pokarmowe. Optymalnym odczynem dla prawidłowego wzrostu jest pH 6-7,5. Czosnek preferuje stanowiska słoneczne, jednak doskonale poradzi sobie również w półcieniu. Roślina wymaga stałego, regularnego nawodnienia, szczególnie w okresie rozwoju główek czosnku. Przy zbyt dużej ilości wilgoci, liście rośliny stają się bladozielone, natomiast podczas jej niedoboru możemy zauważyć suszenie się końcówek liści. Najlepszym sposobem będzie zastosowanie nawadniania kroplowego. Ponadto, nie powinien być uprawiany na stanowiskach zajmowanych wcześniej przez inne warzywa cebulowe, ponieważ istnieje wyższe ryzyko wystąpienia szkodników, typowych dla tej grupy roślin. Jako przedplon pod czosnek odpowiednio sprawdzi się, np. groch, fasola lub ogórek.
Ozime odmiany czosnku, zbierane w ostatnich dniach czerwca, sadzimy jesienią, natomiast jare odmiany sadzimy wiosną, a plony zbieramy pod koniec lipca. Czosnek to roślina mrozoodporna, która wręcz potrzebuje niskiej temperatury do wytworzenia główek. W związku z tym, bez problemu może on zimować w glebie.
Choroby i szkodniki czosnku
Największym zagrożeniem dla upraw czosnku są choroby grzybowe, atakujące zwłaszcza w okresie ciepłym i wilgotnym.
Patogen Sclerotium cepivorum odpowiada za występowanie białej zgnilizny i objawia się żółknięciem i usychaniem liści. Na główce czosnku widoczne stają się czarne, gnilne plamy.
Niebezpieczne dla czosnku mogą być również grzyby z rodzaju Fusarium, powodujące zgniliznę podstawy piętki oraz cebuli czosnku. Pierwsze objawy możemy zauważyć na liściach, które zaczynają stopniowo żółknąć, a następnie więdną. Między łuskami czosnku pojawia się biały nalot grzybni.
Aby uniknąć chorób, możemy zapobiegać im profilaktycznie, poprzez zaprawienie cebulek czosnku przed ich zasadzeniem. Pomocna może być m.in. zaprawa do cebul Sadzvit Eko.
Częstym problemem są również choroby bakteryjne, których rozwojowi sprzyja obecność szkodników. Najczęściej występującymi szkodnikami są:
- nicienie, które prowadzą do śluzowatego gnicia ząbków czosnku
- błotniszka czosnkówka, pojawiająca się na plantacji najczęściej wczesną wiosną. Jej larwy żerują na liściach, prowadząc do zamierania roślin.
- innymi szkodnikami, które mogą wyrządzić szkody w naszej uprawie, są m.in. śmietka cebulanka, udnica cebulówka oraz poskrzypka cebulowa.
Możemy skutecznie zapobiegać występowaniu chorób czosnku, jednak należy zadbać, aby używany przez nas materiał do wysiewu był dobrej jakości. Co więcej, należy pamiętać o prawidłowym zmianowaniu, zapewnieniu przerwy w uprawie czosnku oraz innych roślin cebulowych na glebie, na której ma on być posadzony. Ważne jest także prawidłowe nawadnianie i usuwanie wszelkich chwastów oraz obumarłych części roślin, które mogą sprzyjać rozwijaniu się chorób.
Jeśli jednak choroba się pojawi i szybko ją zidentyfikujemy, w pierwszej kolejności powinniśmy sięgnąć po łagodne preparaty na szkodniki czy choroby. Warto na początku wybierać te ekologiczne lub naturalne, np. gnojówkę z pokrzywy lub preparat Emulpar 940 EC na bazie oleju rydzowego. Gdy choroba postępuje lub atak szkodnika jest mocno nasilony, wówczas nie obędzie się bez chemicznych środków ochrony roślin. Do zwalczania chorób może to być np. Switch 62,5 WG lub Amistar 250 SC. Natomiast do zwalczania szkodników Karate Zeon lub Mospilan 20 SP.
