Fasola jest warzywem jednorocznym, pochodzącym z Ameryki Południowej i Środkowej, a ilość zidentyfikowanych odmian to niemal 200! Rodzime plantacje skupiają się głównie na uprawie fasoli zwyczajnej, wśród której wyróżnić możemy odmiany karłowe oraz tyczkowe. Fasola jest bogatym źródłem białka, potasu, fosforu oraz żelaza, dlatego jest świetnym uzupełnieniem naszej diety.
Uprawa fasoli – stanowisko, nawożenie, nawadnianie
Fasola to warzywo preferujące wysokie temperatury i mało odporne na przymrozki. Dlatego optymalny termin na wysiew to maj oraz czerwiec, kiedy temperatury w ciągu dnia osiągają minimum 15ºC. Stanowisko musi być słoneczne, a uprawa najlepiej wschodzi i plonuje na glebie żyznej, próchniczej, umiarkowanie wilgotnej i przepuszczalnej. Optymalny odczyn pH oscyluje w granicach 5,5.
Ręczny wysiew fasoli nie jest czynnością skomplikowaną. Najważniejszą zasadą jest zachowanie właściwej odległości pomiędzy nasionami oraz ich ilość.
Jak wysiać fasolę do gruntu?
- W każdym dołku o głębokości ok. 3 cm umieszczamy mniej więcej 3 nasiona warzywa
- Odmianę karłową siejemy w odstępach ok. 20 cm, natomiast odległość rzędów to minimum 40 cm
- Odmiany tyczkowe powinny być siane w odstępach ok. 50 cm, a odległość pomiędzy rzędami powinna wynosić 60 cm. Doświadczeni ogrodnicy zalecają sianie fasoli w dwóch kolejnych rzędach, a trzeci pozostawić pusty.
Najlepsze efekty przynosi sianie fasoli po takich warzywach jak rzodkiewka, sałata, wczesne ziemniaki. Fasola tyczna często uprawiana jest w donicach – na balkonie lub tarasie. Jeśli warunki pogodowe dopisują, to pierwszy zbiór zielonych strąków, możliwy jest już pod koniec czerwca.
Pielęgnacja fasoli
Fasola nie lubi podłoża, w którym zbierają się duże ilości wody gruntowej, dlatego tereny podmokłe znacznie ograniczą lub wręcz uniemożliwią jej uprawę. Niestety, suszy też nie lubi, dlatego należy zadbać o odpowiedni poziom wilgotności i umiarkowanie podlewać. Ciekawym rozwiązaniem jest deszczowanie plantacji lub rozłożenie linii kroplującej.
Pielęgnacja fasoli polega na spulchnianiu gleby, rozluźnianiu jej struktury i odchwaszczanie, aczkolwiek warzywo to należy do gatunku średnio wrażliwego na chwasty, głównie ze względu na liście dosyć szybko przykrywające międzyrzędzia. W kwestii nawożenia fasola nie jest rośliną wymagającą. Z reguły w uprawach amatorskich zupełnie odchodzi się od nawożenia gleby specjalistycznymi środkami. W razie potrzeby można zastosować nawozy dostępne w sklepach ogrodniczych, które będą bezpieczne dla środowiska, rośliny, jak i naszego zdrowia. Jeśli chodzi o nawożenie, zdecydowanie najlepszym i jednocześnie najprostszym rozwiązaniem będzie kompost lub obornik.
Choroby i szkodniki atakujące fasolę
Zabiegi, które znacznie ograniczają możliwość wystąpienia szkodników to kultywatorowanie, czy bronowanie. W przypadku chorobotwórczych patogenów zalecane jest stosowanie naturalnych oprysków, ponieważ zbyt obfite nawożenie środkami chemicznymi może skutkować zbyt dużym nagromadzeniem w strąkach związków azotu. Odpowiednia pielęgnacja fasoli oraz utrzymywanie płodozmianu, w większości przypadków wystarcza, aby uzyskać dorodne plonowanie, a także uniknąć wielu szkodliwych patogenów.
Choroby, które najczęściej atakują plantacje fasoli to:
- antraknoza fasoli
- bakterioza obwódkowa
- szara pleśń
- zgnilizna twardzikowa
Grzybowe choroby fasoli są łatwe do zwalczenia ale należy użyć odpowiednich środków ochrony roślin. Dobrym wyborem w zwalczaniu antraknozy, szarej pleśni oraz zgnilizny twardzikowej jest zastosowanie preparatu Switch 62,5 WG lub Amistar 250 SC. W przypadku chorób bakteryjnych warto sięgnąć po preparaty miedziowe, np. Miedzian 50 WP lub Miedzian Extra 350 SC. Jeśli choroba wystąpi to porażone części roślin należy natychmiast usuwać i utylizować aby nie stanowiły zagrożenia dla innych roślin. Przy każdorazowym stosowaniu środków ochrony roślin należy zachować ostrożność, dobrać odpowiednią dawkę i stosować się do zaleceń producenta umieszczonych na etykiecie.
Popularne szkodniki fasoli to:
- przędziorek chmielowiec
- rolnice
- śmietka kiełkówkowa
- mszyca burakowa
Szkodniki atakujące uprawy fasoli najczęściej pojawiają się gdy roślina już ma dość dobrze rozwinięte strąki. Wygłodniałe owady wgryzają się w nasiona i chcą jak najwięcej zagarnąć dla siebie. Nie znaczy to jednak, uprawy nie należy monitorować także w tej początkowej fazie. Do lepszego lustrowania przydadzą się żółte tablice lepowe, które bardzo szybko wyłapią i pozwolą zidentyfikować szkodnika. Na większość szkodników w uprawie fasoli działają popularne środki ochrony roślin, np. Mospilan 20 SP lub Karate Zeon. Chcąc sięgnąć po łagodniejsze preparaty, oparte na naturalnych substancjach można wybrać np. Emulpar 940 EC lub Agrocover. Warunkiem skuteczność tych ekologicznych jest szybkie zauważenie i szybka interwencja.