Rośliny, jak wszystkie inne żywe organizmy, mogą paść ofiarą chorób lub pasożytów. Choć iglaki wydają się należeć do tych bardziej odpornych, nie są tutaj żadnym wyjątkiem i, niestety, choroby i pasożyty atakują również i je. Jedną z częstych chorób roślin iglastych jest fytoftoroza iglaków. Jakie są przyczyny, jakie objawy i jak skutecznie leczyć? Na te i inne pytania odpowie poniższy artykuł.
Fytoftoroza – co to za choroba i czym się objawia?
Fytoftoroza jest chorobą wywoływaną przez grzybopodobne gatunki lęgniowców z rodzaju Phytophthora. Choroba ta ma bardzo szerokie spektrum i dotyka niemal wszystkich roślin. Zapadają na nią zarówno rośliny rolnicze, warzywa, rośliny owocowe jak i ozdobne. Dotyka zarówno bylin jak i krzewów i drzew, co sprawia, że w zasadzie każda z uprawianych roślin może być narażona na tę chorobę, ponieważ Phytophthora ma wiele odmian, a każda z nich atakuje inny rodzaj roślin. Przez mnogość swoich form i zróżnicowane objawy jakie daje, fytoftoroza może być trudna do rozpoznania, co może wydłużyć okres leczenia lub sprawić, że zastosowane środki, będą zupełnie nieskuteczne.
Fytoftoroza iglaków, wywoływana jest przez patogeny Phytophthora cinnamomi i Phytophthora plurivora. Tak jak inne odmiany tej choroby, zwykle atakują początkowo korzenie roślin, utrudniając i zaburzając roślinie pobieranie z gleby wody i składników odżywczych. Przez to początkowe stadium trudno jest zauważyć i zwykle pierwsze akcje podejmowane są dopiero po zauważeniu objawów na części nadziemnej roślin. Niestety, fytoftoroza dająca objawy w częściach nadziemnych jest już zwykle bardzo mocno zaawansowana – korzenie rośliny gniją, igły brązowieją i żółkną a siewki obumierają.
Zanim jednak dojdzie do obumierania pędów, często na korze można znaleźć brązowo-brunatne przebarwienia. W tym samym miejscu pod korą pojawiają się czerwono-brązowe pierścienie, dobrze widoczne po zdjęciu kory. To właśnie uszkodzenia kory na całej powierzchni rośliny sprawiają, że w następnej fazie dochodzi do błyskawicznego usychania pędów i igieł.
Przyczyny fytoftorozy na iglakach
Główną przyczyną fytoftorozy jest nieodpowiednia pielęgnacja iglaków, głównie brak odpowiedniego nawożenia i uprawa w niezdrenowanym, ciężkim podłożu, w którym długo zalega woda. Fytoftyroza atakuje rośliny osłabione, dlatego aby jej zapobiec, warto zwrócić uwagę na odpowiednią pielęgnację. Często choroba ta dotyka iglaki w tych latach, w których ostatnie przymrozki uszkodziły już wschodzące pędy, czyli wtedy, gdy ostatnie przymrozki przyszły późno i poprzedzone były okresem ciepłej pogody.
Jak zwalczać fytoftorozę?
Fytoftoroza jest chorobą podstępną, ponieważ początkowo rozwija się w obrębie korzeni, co sprawia, że jest niewidoczna dla oka. Niestety, w przypadku iglaków fytoftyroza w stadium dającym objawy w częściach nadziemnych rośliny może być niebywale trudna lub zgoła niemożliwa do wyleczenia.
Przy zauważeniu pierwszych objawów należy usunąć porażone części roślin i zastosować oprysk z preparatu zwalczającego rośliny grzybowe (np. Proplant 722 SL lub Scorpion 325 SC). W sprzedaży jest dostępnych kilka preparatów dedykowanych dla roślin iglastych. Niestety rzadko kiedy jest to wystarczające do całkowitego pozbycia się fytoftyrozy.
Najlepszym sposobem pozbycia się choroby jest usunięcie porażonej rośliny a następnie jej zutylizowanie. Bardzo ważne jest usunięcie korzeni w całości, ponieważ fytoftyroza bardzo szybko się rozprzestrzenia i nawet z małego kawałka pozostawionego korzenia bez problemu przeniesie się na sąsiedniego iglaka. To bardzo istotne zwłaszcza w przypadku iglaków sadzonych parkanowo – na przykład tuj. Dodatkowo w miejscu po usuniętej roślinie nie należy sadzić nowej przez około pięć lat, dopiero po tym czasie przetrwalniki fytoftyrozy w większości umierają. Można ten okres skrócić stosując odkażanie podłoża za pomocą przeznaczonych do tego środków (np. Magnicur Energy 840 SL), jednak nawet wtedy zaleca się przynajmniej rok karencji dla tego miejsca. Po usunięciu chorej rośliny, dobrze jest spryskać sąsiednie odpowiednim preparatem zwalczającym choroby odgrzybowe, nawet, jeśli nie wykazują ona żadnych objawów chorobowych.
Lepiej zapobiegać niż leczyć – jak nie dopuścić do zarażenia
Fytoftoroza należy do tych chorób, którym łatwiej jest zapobiec niż skutecznie wyleczyć. Jak więc nie dopuścić do pojawienia się objawów?
- Odpowiednia gleba – warto zastosować podłoże dedykowane dla iglaków. Będzie one bardziej przepuszczalne i nie dopuści do zalegania wody w okolicach korzeni.
- Zakup odpowiednich sadzonek – aby mieć pewność, że kupujemy zdrowe i silne sadzonki, najlepiej jest kupić sadzonki certyfikowane ze sprawdzonego źródła. Dodatkowo należy wybrać sadzonki zdrowo wyglądające, bez przebarwień czy zeschniętych pędów. Można również sprawdzić korzenie, czy na na nich zgnilizny. Można wybrać te odmiany iglaków, które mają większą odporność na fytoftorozę – tak jak żywotnik wschodni 'Aurea Nana'.
- Przed posadzeniem sadzonki dobrze jest zaprawić korzenie w fungicydzie, który zniszczy ewentualne patogeny, nie czyniąc krzywdy roślinie.
- Po usunięciu chorej rośliny podłoże w miejscu jej uprawy odpowiednio odkazić środkiem grzybobójczym i zastosować okres karencji.
Fytoftyroza zwykle atakuje rośliny w okresie od czerwca do października, dlatego pod koniec maja i w czerwcu warto przeprowadzić profilaktyczny oprysk preparatem grzybobójczym, zwłaszcza, jeśli choroba już wcześniej występowała w naszym ogrodzie.
