Morela jest drzewem dającym wyjątkowo smaczne owoce, chętnie wykorzystywane do przetworów oraz jako dodatek do wypieków. Najlepsze do sadzenia są późne odmiany, które dodatkowo są bardziej odporne na mróz oraz zmienne warunki atmosferyczne. Odpowiednia pielęgnacja zapewni obfite owocowanie, dlatego warto poznać kilka wskazówek dotyczących uprawy moreli.
Odmiany, które w Polsce cieszą się największą popularnością oraz są najbardziej odporne na choroby i atak szkodników to:
- Harcot – duże owoce dojrzewające na przełomie lipca i sierpnia, wytrzymała na mróz.
- Early Orange – owalne owoce o delikatnie spłaszczonym kształcie zbierane w drugiej połowie lipca. Odmiana plenna, odporna na mróz.
- Somo – odmiana szczególnie chętnie wykorzystywana do przetworów i na kompoty oraz soki. Owocuje w drugiej połowie sierpnia.
- Późna Rejmana – wyjątkowo plenna i niewymagająca odmiana, która rodzi owoce dojrzewające na początku września.
Uprawa i pielęgnacja moreli
Morele sadzone są jako pojedyncze okazy będące ozdobą ogrodu oraz źródłem smacznych owoców, ale można spotkać również większe uprawy. Niezależnie od wielkości plantacji, morele preferują stanowiska ciepłe i słoneczne, osłonięte przed silnymi podmuchami wiatru. Najlepsze podłoże pod uprawę moreli cechuje żyzność oraz odpowiednie zdrenowanie, ponieważ morele nie lubią nadmiernej wilgoci. Optymalny odczyn gleby to lekko kwaśny do obojętnego.
Sadzenie
Zaplanowanie odpowiedniego stanowiska pod uprawę moreli daje efekty w postaci obfitego plonowania oraz idealnego wybarwienia owoców. Ponadto, drzewka będą bardziej odporne na przemarzanie oraz choroby grzybowe.
Zalecanym terminem na sadzenie moreli jest wczesna wiosna, ponieważ zmniejsza się ryzyko przemarznięcia drzewek. Przed sadzeniem warto wykonać głęboką orkę ziemi oraz wymieszać ją z obornikiem. Dołki powinny być na tyle duże, by korzenie swobodnie zmieściły się wewnątrz, bez ryzyka uszkodzenia. Po posadzeniu moreli należy ją obficie podlać.
Nawożenie
Właściwe nawożenie moreli jest jednym z głównych czynników wpływających na owocowanie i prawidłowy rozwój drzewka. Źle odżywione są również bardziej podatne na szkodniki oraz patogeny grzybowe.
W przypadku moreli zaleca się ograniczenie nawożenia w pierwszym i drugim roku po nasadzeniu, z wyjątkiem nawożenia azotem. Do nawożenia azotem używa się najczęściej saletry wapniowej lub amonowej oraz mocznika. Można wspomóc rozwój za pomocą preparatów zawierających fosfor i azot, jednak dawkowanie zawsze powinno być poprzedzone obserwacją uprawy i dostosowane do jej potrzeb. Preparatem, który zawiera specjalistyczną mieszankę mikroskładników, takich jak: mangan, żelazo, miedź, czy cynk jest nawóz do drzew i krzewów owocowych z mikroelementami.
Pielęgnacja moreli
Oprócz regularnego podlewania moreli i nawożenia, nie mniej istotne jest również jej ściółkowanie, wysiew nawozów zielonych pomiędzy kolejnymi rzędami oraz właściwe cięcie drzewek.
Przycinanie moreli powinno być wykonywane wiosną, przed pączkowaniem drzewek. Najwięcej pracy wymaga cięcie młodych drzewek – pędy boczne skracamy do jednego poziomu, natomiast pęd główny przycinamy tuż nad pędami bocznymi. W przypadku starszych drzewek zabieg ten ogranicza się do regularnego odnawiania cięciem sanitarnym i usunięciem uszkodzonych, uschniętych lub rosnących do środka pędów.
Choroby i szkodniki moreli
- Brunatna zgnilizna drzew pestkowych – choroba grzybowa, której sprzyja nadmierna wilgotność oraz ciepła, wiosenna aura. Jest to groźna choroba, której efektem jest gnicie owoców znajdujących się na drzewie. Patogen powoduje powstawanie na owocach brunatnych plam oraz szarawych brodawek, a w miarę rozwoju rozprzestrzenia się na pędy, w efekcie czego brązowieją i zamierają. W walce z patogenem pomaga Switch 62,5 WG. Stosowany profilaktycznie przed kwitnieniem, zmniejsza ryzyko wystąpienia patogenu.
- Dziurkowatość liści – porażenie powoduje powstawanie drobnych, brunatnych plam na liściach. Prowadzi to do zamierania i wykruszania się tkanki, a następnie do zamierania całych liści. Środkiem zapobiegającym chorobie jest fungicyd miedziowy, np. Miedzian 50 WP.
- Rak bakteryjny drzew owocowych – powszechna choroba bakteryjna atakująca morelowe sady, której objawy można zauważyć na pędach, kwiatach, a także na owocach. Kwiaty moreli stają się brunatne i zamierają, z kolei na pędach i liściach zaczynają pojawiać się charakterystyczne plamy. Kora moreli ulega pęknięciom i wycieka z niej gęsta, galaretowata substancja.
- Szarka – choroba wirusowa objawiająca się przebarwieniami na liściach i owocach, które w miarę dojrzewania owocu, ciemnieją. Jest to bardzo groźna choroba, ponieważ wymaga całkowitego usunięcia zainfekowanego drzewa.
- Mszyce na moreli – typowe objawy ich aktywności to jasnożółte lub jasnozielone plamki widoczne na wierzchu blaszek liściowych. Szkodniki wkłuwają się w liście od spodu i wysysają sok, dlatego po pewnym czasie od rozpoczęcia żerowania, doprowadzają do skręcania się i usychania zaatakowanych liści. Bardzo skuteczny w zwalczaniu inwazji mszyc jest preparat Mospilan 20 SP.
- Zwójki moreli (koróweczka i siatkóweczka) - w przypadku inwazji gąsienice wygryzają płytkie dziurki w skórkach i miąższu owoców, co prowadzi do ich przedwczesnego gnicia. Zwójka koróweczka z kolei przegryza się przez korę na pniu albo konarze moreli, pozostawiając drobne rany, przez które wnikają chorobotwórcze patogeny.
