Wybierając nasiona w sklepie ogrodniczym, szczególnie warzyw, ale również roślin ozdobnych, coraz częściej spotykamy opakowania z wyrazistym symbolem F1. Pierwsze, co rzuca się w oczy, to fakt, że ich cena jest często sporo wyższa od pozornie takich samych nasion bez tego nadruku na opakowaniu. Czym zatem się różnią?
Co oznacza symbol F1
Gdy mowa jest o nasionach F1 równocześnie padają słowa: krzyżowanie, mutacje, heterozja czy hybrydy. I wszystko to zaczyna brzmieć groźnie. Oczywiście znajdą się tacy, którzy te obco brzmiące wyrażenia będą wykorzystywać do stawiania w złym świetle nasion z symbolem F1. Ale to błędne podejście.
F1 w największym skrócie i prostocie oznacza potomstwo. Ale nie byle jakie. Nasionko F1 to taki crème de la crème wśród nasion. Powstaje w wyniku skrzyżowania ze sobą wielu nasion, z których każde ma jakąś (lub kilka) cechę, która je wyróżnia. Powstałe nasiono F1 jest ich potomkiem, skupiającym w sobie tylko ich najlepsze cechy. Od jednego dostał odporność na szkodniki, od innego mrozoodporność, od kolejnego wytrzymałość a od jeszcze innego odporność na choroby. I na tym polega właśnie wyjątkowość tych nasion, posiadają najlepsze cechy użytkowe nasion danego gatunku.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz ważną. Często skrót F1 wymieniany jest wspólnie z innym, GMO. Natomiast jedno z drugim nie ma nic wspólnego. Nasiona F1 powstają w wyniku krzyżowania, nie modyfikacji genetycznych, jak w przypadku nasion GMO (genetycznie modyfikowanych). Owoce z nasion F1 są naturalne i bezpieczne.
Przeczytaj także... Co warto mieć przygotowując się do wysiewu nasion? Praktyczny poradnik
Co to są nasiona F1
Nasiona, które na opakowaniu mają nadrukowany symbol F1 są produktem heterozyjnym, inaczej mieszańcowym.
Za Słownikiem Języka Polskiego i Encyklopedią PWN:
Heterozja to zjawisko większej żywotności i bujności pierwszego pokolenia mieszańców w porównaniu z formami rodzicielskimi.
U roślin polega np. na zwiększeniu wysokości rośliny, liczby i rozmiarów owoców czy liści, przyspieszeniu rozwoju, większej odporności na choroby i szkodniki. Heterozja występuje tylko w pierwszym pokoleniu mieszańców i z reguły nie może być utrwalona dziedzicznie; jest wykorzystywana na dużą skalę w uprawie roślin, głównie kukurydzy; termin wprowadzony 1911 przez G.M. Shulla.
Najprościej rzecz ujmując dobiera się rodziców, których potomstwo dziedziczy tylko ich najlepsze cechy.
Zwrócić należy uwagę, że heterozja występuje najczęściej tylko w pierwszym pokoleniu, czyli tylko nasiona posiadające na opakowaniu symbol F1 będą tymi najlepszymi. Gdy sami zbierzemy nasiona z naszych pięknych warzyw często wszystkie te pozytywne cechy nie zostaną już powtórzone jednocześnie. Może się okazać, że wyrosną nam na jednym krzaczku pomidory małe i żółte a na drugim duże i czerwone. Ale reguły nie ma.
I choć potoczna nazwa nasion F1 to „mieszańce”, „hybrydy”, „krzyżówki”, które to słowa mają jakiś niezbyt sympatyczny wydźwięk, to jednak same nasiona są czymś niezwykle pozytywnym, a określenia te oznaczają tylko tyle, że powstały w wyniku krzyżowania różnych odmian, gatunków, rodzajów, podgatunków a wynik tej krzyżówki to nasiono rzec by można, doskonałe. A otrzymane z nich rośliny będą bardziej okazałe, wcześniej zakwitną i wydadzą plony a ich owoce dorodniejsze i będzie ich więcej. Do tego będą bardziej odporne na choroby i szkodniki. I jeszcze jedna zaleta, niemal 100% tych nasion kiełkuje.
Jak powstają nasiona F1?
Samo powstawanie nasion mieszańcowych to proces niezwykle żmudny i skomplikowany. Nasiona o najlepszych cechach uzyskuje się w wyniku przeprowadzenia wielu testów i krzyżowań. Może się bowiem okazać, że połączywszy pomidora odpornego na choroby z pomidorem o dużej plenności na tej plenności się straci, a nie o to przecież chodzi. Kombinacji jest mnóstwo i potrzeba mnóstwa czasu na wyhodowanie pomidora odpornego, plennego, o dużych owocach. Stąd też się bierze wysoka cena tych nasion.
Ich wada? Na pierwszy rzut oka może to być cena. Ale gdy okazuje się, że wykiełkują wszystkie nasiona a do tego plony są niezwykle obfite i długotrwałe a do tego nie trzeba stosować oprysków na choroby i szkodniki, to w efekcie końcowym wychodzi się na duży plus.
