Ogrody naszych babć to jedno z ulubionych wspomnień z dzieciństwa. Mnogość kolorów i zapachów, uwijające się między kwiatami pszczoły, motyle i trzmiele - to wszystko wprowadzało błogi spokój i radość. Dlatego coraz częściej i w naszych ogrodach próbujemy, choć w niewielkim stopniu, odtworzyć sielskość wiejskiego, babcinego ogrodu. A w ten styl świetnie wpisuje się właśnie godecja.
Jak uprawiać i pielęgnować godecję wielkokwiatową?
O samej godecji słów kilka
Godecja wielkokwiatowa (Godetia grandiflora), zwana także azalią letnią lub marszawą to roślina z rodziny wiesiołkowatych (Onagraceae), która w naturze występuje na terenie Ameryki Północnej. W naszych warunkach jest rośliną jednoroczną lub maksymalnie dwuletnią, jednak ze względu na łatwość w uprawie można często spotkać ją w przydomowych ogrodach.
W zależności od warunków uprawy może dorastać do wysokości od 20 do 60 cm, tworząc wzniesione, sztywne i rozgałęzione pędy, które pokryte są dość gęsto lancetowatymi liśćmi, na których wyraźnie widać nerw główny. W drugiej połowie lata na szczytach pędów zaczynają rozwijać się duże, zebrane przy sobie pojedyncze kwiatki o czterech płatkach. Początkowo ich kształt jest dzwonkowaty, ale w miarę rozwoju kwiaty otwierają się i razem tworzą duże kwiatostany na wierzchołkach pędów.
W zależności od odmiany mogą być różowe, czerwone, pomarańczowe, białe lub fioletowe, często pasiaste lub przyozdobione kontrastującymi plamami. Płatki kwiatów są duże, aksamitne o lekko pofalowanych brzegach. Chociaż zazwyczaj godecje mają pojedyncze kwiaty, zdarzają się również odmiany o kwiatach pełnych lub półpełnych.
Uprawa i wymagania stanowiskowe dla godecji
Godecja wielkokwiatowa jest rośliną stosunkowo łatwą w uprawie, a jej wymagania stanowiskowe nie są zbyt wygórowane. Najlepiej czuje się na stanowisku ciepłym i słonecznym, o glebie przepuszczalnej i umiarkowanie żyznej. Bardzo lubi, gdy podłoże jest stale lekko wilgotne. W glebie zbyt żyznej roślina będzie mocniej ulistniona, za to kwitnienie będzie zdecydowanie bardziej ubogie. Warto również posadzić ją w miejscu osłoniętym od ulewnych deszczy - przy zbyt dużych opadach roślina szybko przekwita i traci walory dekoracyjne. Podobnie dzieje się, gdy zbyt długo wystawiona jest na upały.
Godecję uprawia się zwykle z nasion, które wysiewa się do gruntu na przełomie kwietnia i maja, w odstępach co 15-20 cm w rzędzie. Jeśli zależy nam na bardziej krzewiastym pokroju, małe sadzonki warto delikatnie uszczknąć przy wierzchołku. Pierwsze kwiaty pojawiają się zwykle około 10 tygodni po wysiewie.
Warto pamiętać o tym, że pierwsze 90 dni po zasianiu jest kluczowe dla godecji, zwłaszcza dla rozwoju jej systemu korzeniowego. W tym okresie szczególnie należy zwrócić uwagę na odpowiednie nawilżanie podłoża, podlewając je, gdy tylko zacznie wysychać. Warto również na bieżąco wyrywać chwasty, które mogą wyrastać wokół młodej godecji, aby nie musiała z nimi konkurować o wodę i składniki odżywcze. Gdy roślina się ustabilizuje, podlewanie można ograniczyć, ale dobrze jest pamiętać, że godecje uprawiane w donicach i pojemnikach są bardziej wrażliwe na przesuszenie niż okazy rosnące na gruncie. Ale nawet te posiane na rabatach mogą zacząć usychać i obumierać, jeśli ilość naturalnych opadów będzie niewystarczająca.
We wrześniu po przekwitnięciu można ściąć torebki nasienne, pozyskując w ten sposób nasiona do wysiewu w następnym sezonie. Jeśli torebki pękną, godecja rozsieje się sama, jednak większość siewek raczej nie przetrwa nieprzychylnych, zimowych warunków, które panują na naszej szerokości geograficznej.
Godecja wielkokwiatowa - zastosowanie w ogrodzie
Godecja świetnie sprawdzi się na rabacie, w grupie jednogatunkowej, zwłaszcza gdy obok siebie wysiane jest kilka odmian kolorystycznych. Dobrze prezentuje się również jako obrzeże rabaty, a także wspaniale uzupełnia niższe piętro w aranżacji z wyższymi roślinami - liliowcami, różami, ostróżkami czy naparstnicami. Jako uzupełnienie zielonych rabat pozwolą przełamać monotonię, dodając odrobinę koloru zielonym roślinom ozdobnym.
Jej kolorowe, ale jednocześnie delikatne kwiaty wspaniale ożywiają ogrodowe przestrzenie, ale jednocześnie nie odbierają ogrodowi wrażenia lekkości.
Ciekawe odmiany godecji wielkokwiatowej
Zazwyczaj godecja wielkokwiatowa dostępna jest w postaci mieszanki nasion zawierającej wiele kolorowych odmian tej rośliny. Jednak jeśli zależy nam na większym zagęszczeniu konkretnej odmiany, często można znaleźć nasiona poszczególnych odmian. Wśród nich najpopularniejszymi są:
- 'Orange Glory' - jasnopomarańczowe kwiaty z białymi cieniowaniami;
- 'Brillant' - ciekawy, szkarłatny kolor kwiatów;
- 'Sybil Sherwood' - odmiana o kwiatach łososiowych lub jasnoróżowych.
Choroby i szkodniki występujące w uprawie godecji wielkokwiatowej
Tak jak wszystkie inne rośliny, tak i godecja, choć wybitnie prosta w uprawie, może paść ofiarą szkodników bądź chorób. Dlatego warto znać objawy, by jak najszybciej wdrożyć odpowiednie środki ratujące rośliny. Do najczęściej atakujących godecję chorób należą:
- szara pleśń - to jedna z najczęstszych chorób atakujących godecję. Na liściach lub kwiatach pojawia się szary, pylisty nalot, a następnie roślina zaczyna gnić, zaczynając od miejsc pokrytych nalotem. Porażone fragmenty należy usunąć, dla pewności stosując grzybobójczy oprysk (na przykład przy pomocy preparatu Amistar 250 SC);
- plamistość liści - objawia się okrągłymi czarnymi plamami o lekko postrzępionych brzegach, które pojawiają się na liściach. Po pewnym czasie zaatakowane liście żółkną i opadają. Po zauważeniu niepokojących objawów warto opryskać rośliny którymś z popularnych fungicydów (Switch 62,5 WG lub Polyversum WP).
Godecja jest rośliną raczej odporną na ataki szkodników. Jedynie przędziorki lub mszyce mogą poważnie jej zagrozić. Dla zapobieżenia inwazji można wykorzystać szereg naturalnych sposobów, takich jak oprysk wyciągiem lub naparem z czosnku, lub użyć do oprysku olejków eterycznych, które mają działanie odstraszające szkodniki (lawendowy, pomarańczowy czy rozmarynowy). Jednak przy dużym nasileniu inwazji warto zastosować jeden z wielu skutecznych preparatów przeciw szkodnikom roślin, dostępnych na sklepowych półkach (Ortus 05 SC, Limocide).
Godecja wielkokwiatowa to roślina, którą naprawdę warto mieć w ogrodzie. Jest to roślina tak uniwersalna, że nadaje się niemal do każdej ogrodowej stylizacji.
