Opuchlaki w ogrodzie - jak zwalczać?

Opuchlaki wyglądają na sympatyczne, niegroźne żuczki. Niestety są szkodnikami bardzo wielu roślin owocowych i ozdobnych i są prawdziwą zmorą ogrodników. W zasadzie atakują rośliny cały rok. Wiosną i latem osobniki dorosłe żerują na liściach a jesienią i zimą ich larwy wygryzają korzenie roślin. Do tego te małe spryciarze potrafią udawać martwe, gdy czują zagrożenie.

Opuchlaki (Otiorhynchus) są chrząszczami z rodziny ryjkowcowatych, osiągają około 15 mm długości. Przeważnie są koloru ciemnego, ale zdarzają się osobniki w kolorze żółtym. Charakteryzują się silnymi nogami i twardym pancerzem, na którym widoczne są podłużne żeberka naznaczone jaśniejszymi plamkami. Opuchlak przechodzi cztery stadia rozwojowe: jaja, larwy, poczwarki i owad dorosły.

Samica składa od 500 do 1000 kulistych białych jaj, które z czasem ciemnieją (wyglądu przypominają granulki nawozów długodziałajacych). Larwy są żółtobiałe z ciemną główką, mierzą ok. 10 mm i są wygięte w łuk. Jeśli nie zdążą osiągnąć stadium poczwarki w pierwszym roku, będą zimowały w podłożu do kolejnej wiosny. Po 2-3 tygodniach larwy przeobrażają się w poczwarki a następnie w młode chrząszcze, które wylęgają się na przełomie kwietnia i maja, po 4-5 tygodniach.

Żerują przeważnie w nocy na swoich ulubionych roślinach (truskawki, rododendrony, azalie, maliny, trzmieliny, bluszcze, cisy, winorośle, ostrokrzewy), za dnia można je spotkać na ścianach budynków albo meblach. Jeśli zaatakują masowo, czyli w podłożu będzie duża ilość larw, to są niewielkie szanse, że jakiekolwiek rośliny przetrwają. Najpierw marnieją, by w końcu obumrzeć całkowicie.

Odmiany opuchlaków

Można wyróżnić cztery podstawowe odmiany opuchlaków:

• opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus)
• opuchlak lucernowiec (Otiorhynchus ligustici)
• opuchlak liliowiec (Otiorhynchus rotundatus)
• opuchlak rudonóg (Otiorhynchus ovatus)

Do rozmnażania nie potrzebują osobników płci męskiej (są partenogenetyczne). Rozpoznanie bytności szkodników nie jest trudne, choć wychodzą w zasadzie tylko nocą, żerują bowiem na liściach wygryzając w nich charakterystyczne otwory zaczynając od krawędzi blaszki liściowej. Wszystkie opuchlaki, niezależnie od odmiany, zwalcza się tak samo.

Objawy żerowania opuchlaków

Skutkiem żerowania osobników dorosłych opuchlaka są nie tylko dziury w blaszkach liściowych, uszkadzają one również pąki kwiatowe, młode pędy oraz miękką korę pędów starszych. Ponieważ są nielotami, żerują na dolnych partiach roślin. Jeśli nawet nie widzimy chrząszczy, łatwo jest dostrzec, że były gośćmi w naszym ogrodzie. Pozostawią po sobie charakterystyczne dziurki na brzegach liści. Gorzej ze zorientowaniem się wiosną, że w podłożu grasują larwy - uszkodzeń korzeni bowiem nie zobaczymy. Dopiero tego skutek. Marniejące w oczach rośliny, które z łatwością można wyjąć z podłoża, gdyż w zasadzie nie mają już korzeni a te, które pozostały będą oblepione larwami. Rośliny po prostu powoli zamierają.

Trzeba uważnie obserwować ogród by zauważyć opuchlaki i jak najszybciej zareagować. Tylko wówczas jest szansa na uratowanie upraw.

Zwalczanie opuchlaków

By pozbyć się opuchlaków, walkę z nimi należy przeprowadzić prawidłowo, gdyż źle dobrana metoda i sposób jej przeprowadzenia może przynieść więcej szkód niż pożytku. Opryski trzeba wykonywać kompleksowo. Nie tylko dokładnie zraszać środkami liście, ale również podłoże, w którym mieszkają i żerują na korzeniach roślin larwy. Bo to właśnie larwy sieją najwięcej spustoszenia w uprawach.

Najbardziej skutecznymi opryskami są te wykonywane wiosną, zimą bowiem larwy przedostają się do niższych partii podłoża by przetrwać mrozy a osobniki dorosłe zagrzebują się w opadłe liście leżące pod roślinami. Dlatego jesienią i wiosną trzeba dokładnie wygrabiać opadłe liście i inne pozostałości roślinne, trwale je utylizując, a nie zasilając np. kompostownik.  

Naturalnymi wrogami opuchlaków są ptaki, owadożerne kręgowce, stonogi i pająki.

Opuchlaki można zwalczać różnymi metodami. Dobrze jest zacząć od metod ekologicznych i naturalnych, czyli zastosować opryski z wyciągu z wrotyczu lub zastosować mikrobiologiczny preparat - Opuchlak Limit. . Co prawda wyciąg ma dość nieprzyjemny zapach, ale jest niezwykle skuteczny w walce z opuchlakami na uprawach warzyw i owoców. Można również zakupić preparaty naturalne zawierające nicienie, które zwalczają chrząszcze i ich larwy.  Zalecana dawka, która doprowadzi do zagłady szkodników to od 50 tys. do miliona nicieni na m2.

Larva Stoper – naturalny preparat z nicieniami na opuchlaki

Larva Stoper marki Target to w pełni naturalny i całkowicie bezpieczny dla środowiska naturalny środek, który skutecznie zwalcza opuchlaki. To skoncentrowany preparat, zawierający żywe organizmy, nicienie z gatunku Heterorhabditis bacteriophora. Nicienie te są naturalnymi wrogami opuchlaków i innych chrząszczy, niszcząc ich stadia larwalne.

Preparat Larva Stoper można stosować zarówno na uprawach zewnętrznych, jak i w przypadku roślin hodowanych w domu. Jest idealny zarówno dla roślin ozdobnych, jak i na rabaty warzywne czy uprawy owocowe. Nicienie zawarte w preparacie wnikają do wnętrza larw szkodników, gdzie uwalniają symbiotyczne bakterie. Bakterie te z kolei zmieniają tkanki larw w pokarm dla nicieni, które rozwijają się i rozmnażają we wnętrzu larw szkodników, prowadząc do ich zamierania.

50 mln nicieni zawartych w preparacie wystarcza do oprysku nawet 100 m2 powierzchni upraw. Larwy chrząszczy zamierają nawet w ciągu doby od wykonania zabiegu, chowając się w glebie i tam się rozkładając

Aby skutecznie pozbyć się opuchlaków, należy wykonać dwa opryski w ciągu roku:

• pierwszy na przełomie kwietnia i maja
• drugi pod koniec sierpnia/z początkiem września.

Pozwoli to w efektywny sposób zmniejszyć liczbę żerujących larw, co będzie przekładało się na ograniczenie wylęgania nowych owadów.

Wykonując oprysk preparatem Larva Stoper należy pamiętać, że filtr opryskiwacza musi być większy niż 0,3 mm, a ciśnienie w dyszach nie może przekraczać 20 barów. W innym wypadku może dojść do uśmiercenia pożytecznych nicieni, znajdujących się w preparacie. Dla zachowania pełnej skuteczności produktu, należy przestrzegać poniższych zasad:

• preparat przed użyciem musi być przechowywany w temperaturze 2 do 6 st. Celsjusza;
• najlepsza temperatura do wykonania oprysku mieści się w zakresie od 19 do 33 st. Celsjusza;
• zabieg należy wykonać w taki sposób, aby nicienie przez kilka godzin po oprysku lub podlaniu mogły pracować w optymalnym zakresie temperatur podanym powyżej (tj. w przypadku upalnych dni zaleca się wykonanie zabiegu wieczorem, z kolei w przypadku chłodniejszego okresu – rano).

Chemiczne sposoby zwalczania opuchlaków

Na koniec pozostają chemiczne środki ochrony roślin. Preparatem przeznaczonym do zwalczania opuchlaków jest np. Mospilan 20 SP. Trzeba jednak pamiętać, że takie opryski nie pozostają obojętne dla środowiska. Przede wszystkim powinno się je wykonywać pod wieczór, bo nie szkodziły pszczołom i innym pożytecznym owadom zapylającym rośliny. Trzeba również pamiętać o zachowaniu karencji (Przeczytaj czym jest karencja i prewencja). Zabieg należy powtórzyć po 14 dniach i ściśle stosować się do zaleceń producenta zamieszczonych na ulotce informacyjnej załączonej do opakowania. 

Przeczytaj również... Mospilan 20 SP - środek na szkodniki. Jak działa i o czym warto wiedzieć?