Opinie o Nas
Darmowa dostawa od 149,00 zł
Wysyłka w 24h
Zapisz na liście zakupowej
Stwórz nową listę zakupową
2023-07-26
Azot, potas, fosfor dla roślin - za co odpowiadają i jak je dostarczać?

Azot, potas, fosfor dla roślin - za co odpowiadają i jak je dostarczać?

Prawidłowy wzrost roślin zależny jest od wielu czynników, takich jak odpowiednie podłoże, stanowisko czy nawodnienie. Jednak aby uprawiane rośliny bujnie kwitły, a w przypadku roślin jadalnych także plonowały, potrzeba jeszcze prawidłowego ich zasilenia w składniki pokarmowe. Odpowiednie nawożenie jest koniecznością zarówno w przypadku domowych roślin doniczkowych, jak i roślin ozdobnych w ogrodzie, warzyw czy drzew i krzewów owocowych. Jakie składniki są niezbędne i jak najlepiej dostarczać je roślinom?

Nawożenie NPK – podstawa dla zdrowia roślin

NPK to skrót, który można znaleźć w opisie znacznej większości nawozów wieloskładnikowych. Tworzące go litery to oznaczenia odpowiednich pierwiastków na tablicy Mendelejewa, czyli:

  • N - azot
  • P - fosfor
  • K - potas

Powyższe pierwiastki to tak zwane makroelementy, które są roślinie niezbędne dla prawidłowego wzrostu i kondycji.

W zależności od konkretnego przeznaczenia nawozu wieloskładnikowego stosunek poszczególnych elementów może się różnić – inne ilości konkretnych składników będą potrzebne dla roślin kwitnących, inne dla owocujących, a dodatkowo skład zalecany wiosną różni się od składu nawozu jesiennego.

Często nawóz wieloskładnikowy NPK zawiera również mikroelementy, wpływając korzystnie na roślinę (np. miedź, żelazo, krzem czy cynk).

Nawożenie NPK

Azot, potas, fosfor – po co potrzebne są roślinie?

Azot, potas i fosfor to podstawowe składniki nawozów wieloskładnikowych, niezbędne każdej z roślin do prawidłowego wzrostu i kwitnienia/owocowania. Za co są odpowiedzialne?

  • AZOT (N)

Jest głównym składnikiem białek, witamin oraz buduje kwasy nukleinowe. Dlatego warunkuje prawidłowe przyrosty – zarówno zielonych części nadziemnych, jak i rozwój systemu korzeniowego. Będąc składnikiem roślinnego barwnika, chlorofilu, azot odpowiada również za prawidłowe wybarwienie części nadziemnych – młodych pędów, liści i łodyg. Odpowiednia podaż azotu wydłuża wegetację oraz wpływa na prawidłowe przyswajanie fosforu, potasu i mikroelementów.

Azot jest pierwiastkiem kluczowym dla bujnego wzrostu uprawianych roślin.

Przyswajalną dla roślin frakcją azotu są azotany – najczęściej pod postacią saletry amonowej, sole amonowe lub mocznik.

Niedobór i nadmiar azotu – jak rozpoznać?

Podstawowym symptomem niedoboru azotu będzie zaburzone wybarwienie części zielonych. Młode pędy i liście będą jakby wyblakłe. Następnie dochodzi zatrzymanie wzrostu i to zarówno części nadziemnych, jak i rozrostu bryły korzeniowej. W przypadku dużych niedoborów może dojść do tak zwanej chlorozy – liście zżółkną, a owoce będą słabo wykształcone, niewielkie i przedwcześnie dojrzałe. Objawy te wynikają z zatrzymania syntezy białek, do którego dochodzi z braku azotu.

Nadmiar azotu jest również szkodliwy – przenawożenie preparatami azotu spowoduje niekorzystne wydłużenie okresu wegetacyjnego rośliny, co wpłynie negatywnie na mrozoodporność rośliny. Dodatkowo doprowadzi do kumulacji azotanów w tkankach roślinnych, które są toksyczne zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt.

Pierwszym objawem nadmiaru azotu jest ciemnozielony, nienaturalny kolor liści i innych części nadziemnych. Liście i łodygi mogą być powiększone, pogrubiałe lub nadmiernie wydłużone, a kwitnienie jest znacznie słabsze, przy jednocześnie pogorszonym zawiązywaniu owoców.

Przeczytaj również... Mocznik - czym jest i do czego można go stosować?

  • POTAS (K)

Odpowiednia ilość potasu przede wszystkim warunkuje optymalne przyswajanie i wykorzystanie azotu. Wpływa on również na gospodarkę wodną rośliny oraz reguluje jej odporność na sytuacje stresowe – suszę, mróz, przesadzanie czy niektóre choroby. Potas wspiera również proces tworzenia nowych pędów oraz reguluje procesy przemiany materii rośliny, wpływając na poziom zawartości cukrów, białek i tłuszczów w tkankach roślinnych.

Niedobór i nadmiar potasu – jak rozpoznać?

Niedobór potasu najszybciej widoczny jest w spadku przyswajania azotu i wynikających z niego zaburzeń w budowie białek, co uwidacznia się w spowolnionym wzroście roślin, które utrzymuje się mimo nawożenia azotem. O zbyt niskiej podaży potasu będą świadczyć również:

  • nekroza brzegów liści (ich brązowienie i zasychanie)
  • plamy na liściach między nerwami;
  • ciemniejące, żółknące na wierzchołkach liście;
  • zwijająca się od brzegów blaszka liściowa.

Nadmiar potasu prowadzi natomiast do zablokowania wchłaniania magnezu, w efekcie czego liście zaczynają tracić kolor i zasychać. W przypadku roślin iglastych łuski lub igły zaczynają blaknąć i tracić barwę.

  • FOSFOR (P)

Głównym efektem działania fosforu jest prawidłowy rozrost systemu korzeniowego, kwitnienie, owocowanie i tworzenie nasion. Katalizuje procesy komórkowe, zwłaszcza proces powstawania i obiegu energii. Jest głównym składnikiem ściany komórkowej, enzymów, białek oraz roślinnego DNA. 

Na niedobór fosforu największy wpływ mają warunki środowiskowe, które mogą upośledzać lub całkowicie blokować wchłanianie tego pierwiastka z gleby. Najczęściej do zaburzeń wchłaniania fosforu dochodzi, gdy:

  • pH gleby jest za wysokie (powyżej 7);
  • gleba jest zbyt zwięzła i mało przepuszczalna;
  • podłoże jest mocno zasolone lub zbyt bogate w żelazo.

Objawem niedoboru fosforu będzie niewielki rozmiar roślin, a także charakterystyczne, fioletowo-czarne plamy na liściach. Same liście będą progresywnie deformować, zwijając się, by w końcu uschnąć i opaść. Rośliny cierpiące na deficyt fosforu w okresie zawiązywania owoców będą miały niewielkie, słabo wykształcone owoce, nawet jeśli kwitnienie było bujne,

Nadmiar fosforu sam z siebie nie jest szkodliwy dla roślin. Jednak trzeba wiedzieć, że zbyt duża ilość tego pierwiastka w glebie może upośledzać wchłanianie takich mikroelementów jak potas, miedź, żelazo lub cynk.

Czytaj także... Czym jest poplon i dlaczego warto stosować go w ogrodzie?

Wykorzystanie składników nawozowych

Zasilając rośliny, warto pamiętać o przyswajalności nawozów. W zależności od dodatkowych składników mieszanki nawozowej, przyswajalność poszczególnych pierwiastków może być znacząco różna. Z tego, co zostanie podane roślinom, część zostanie wypłukana (np. z deszczem), część przekształcona w związki, które są niedostępne dla roślin, a inna część nie zostanie przyswojona np. ze względu na nieodpowiednie warunki glebowe.

Szacuje się, że w przypadku stosowania nawozów mineralnych, rośliny wykorzystują około 60% podanego potasu, 50% azotu i 30% fosforu.

Jak zatem zadbać o lepsze przyswajanie nawozów?

  • polepszenie parametrów glebowych – przede wszystkim odpowiednie pH. Z gleb bardzo kwaśnych lub zbyt zasadowych rośliny nie będą w stanie pobrać składników odżywczych. 
  • płodozmian – temat nieobcy amatorom upraw warzywnych. Ze względu na to, że różne rośliny w różny sposób oddziaływują na glebę, jedne pobierają więcej fosforu, inne azotu, warto zmieniać w odpowiedni sposób nasadzenia. Pomoże to nie tylko uzyskać wyższą przyswajalność nawożenia, ale zapobiegnie infekcjom patogenami.
  • zwalczanie chwastów – jeśli uprawa jest zachwaszczona, to chwasty pobiorą podany nawóz, odbierając go roślinom, które chcemy zasilić.

A co, gdy chodzi o formę? Jak wybrać między nawozem doglebowym a dolistnym? W granulach, proszku czy płynie?

W przypadku upraw amatorskich warto kierować się wygodą oraz instrukcją producenta. Np. doniczkowe rośliny zielone bardzo dobrze reagują na nawożenie dolistne, z kolei w przypadku roślin kwitnących lepiej zastosować nawozy doglebowe, które mogłyby spalić delikatne kwiaty.

W ogrodzie zdecydowanie lepiej podawać nawóz doglebowo, ponieważ w ten sposób można uzyskać bardziej równomierne nawożenie, niż w przypadku oprysku dolistnego.

Pokaż więcej wpisów z Lipiec 2023
Zaufane Opinie IdoSell
4.90 / 5.00 138 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-12-01
Wszystko ok
2024-11-26
Bardzo szybko,dobre zabezpieczenie,jestem zadowolona,polecam
pixel