W Polsce cukinię zaczęto uprawiać dopiero pod koniec XX wieku, jednak szybko zyskała ogromną popularność, głównie ze względu na swoje walory smakowe i zdrowotne. Jest to roślina pochodząca z rodziny dyniowatych, a jej odmiany mogą różnić się między sobą kolorami oraz kształtem i wielkością.
Uprawa i pielęgnacja cukinii
Cukinia przybyła do nas z południowej Europy, a więc odpowiednie dla niej stanowisko powinno być mocno nasłonecznione oraz osłonięte przed wiatrem. Najoptymalniej byłoby jej stworzyć dokładnie takie warunku jakie panują w tej części kontynentu, choć w naszym klimacie nie będzie to bardzo proste.
Gleba, w której chcemy zasadzić cukinie musi być dobrze przepuszczalna oraz żyzna. Warto też wzbogacić ją nawozem wieloskładnikowym do roślin warzywnych oraz kompostem. Odczyn pH gleby powinien być zbliżony do obojętnego. Do uprawy cukinii doskonale sprawdzą się również tunele foliowe.
Warto pamiętać, że cukinię należy regularnie i dość obficie podlewać, unikając moczenia liści, aby pozostająca między nimi woda nie spowodowała rozwoju chorób grzybowych.
Cukinia to roślina jednoroczna, którą można uprawiać w odrębny sposób:
- Poprzez wysiew nasion bezpośrednio do ziemi, najlepiej w drugiej połowie maja. Na każdy dołek przeznaczamy dwa nasiona rośliny
- Jeżeli chcemy przyspieszyć wzrost cukinii, możemy przygotować rozsadę w rozsadniku już w kwietniu, tak aby w maju posadzić je prosto do gruntu.
Cukinia rozrasta się dość obficie, dlatego na jedną roślinę planujemy przynajmniej 1 m2 powierzchni. Jest również wyjątkowo plenna, więc z pojedynczego krzewu cukinii możemy zebrać kilka owoców, dorastających do nawet 0,5 metra długości i ok. 3 kg wagi, jednak najsmaczniejsze są te, o wielkości ok 20 cm.
W zależności od odmiany oraz sposobu sadzenia, plony z cukinii możemy zbierać już w połowie lipca. Zbiór należy przeprowadzać co kilka dni, aby pozostawione owoce mogły dalej się rozwijać.
Ciekawostką jest, iż kwiaty cukinii oprócz walorów wizualnych, czyli pięknej, żółtej barwie oraz różnorodności kształtów i wzorów, również nadają się do spożycia i posiadają lekko słodkawy smak.
Choroby atakujące cukinię
Cukinia jest rośliną wyróżniającą się wysoką odpornością na wszelkie choroby, dzięki czemu nie jest problematyczna w uprawie. Jednak podobnie do większości roślin, może zostać zaatakowana przez choroby grzybowe. Poniżej opisujemy te najpopularniejsze.
- Mączniak prawdziwy dyniowatych na cukinii to choroba grzybowa cukinii, której sprawcami są patogeny grzybowe: Erysiphe cichoracearum i Sphaerotheca fuliginea. To najgroźniejsza choroba cukinii, pojawiająca się późnym latem i jesienią, która w krótkim czasie może doprowadzić do unicestwienia rośliny. Sprzyja jej wysoka temperatura i niska wilgotność powietrza. Objawami są początkowo niewielkie białawe plamy. Z czasem powiększają się i łączą, porażają ogonki liściowe i pędy. Ma się wrażenie, że roślina obsypana została mąką. Objawy te zaobserwować można po obydwu stronach liści. Jeśli szybko nie zostaną wykonane opryski, nastąpi zamarcie rośliny. Takie resztki należy wykopać i zutylizować.
By nie dopuścić do pojawienia się mączniaka prawdziwego na cukinii można stosować opryski prewencyjne, doskonale zabezpieczy warzywo choćby Siarkol Extra 80 WP czy Limocide 3w1, natomiast do zwalczenia występującej choroby zastosować można Scorpion 325 SC. - Mączniak rzekomy cukinii to choroba grzybowa, której sprawcą jest patogen o nazwie Pseudoperonospora cubensis. Choroba ta kocha wilgoć, więc gdy lato jest chłodne i wciąż pada, jest prawie pewne, że mączniak rzekomy zaatakuje uprawy wielu roślin, w tym cukinii. Najpierw pojawiają się białawe plamy na spodzie liści, z czasem choroba przenosi się również na wierzch blaszki liściowej w postaci niewielkich brązowych lub czerwonawych plam. Jeśli nie zostaną wykonane opryski, liście bardzo szybko pokryją się szarym nalotem zarodników konidialnych, zaczną żółknąć i zamierać. Pozostałości po zainfekowanych cukiniach powinny zostać usunięte i zutylizowane.
Mączniakowi rzekomemu cukinii można zapobiegać stosując zawczasu opryski Limocide 3w1, a zwalczyć chorobę zaraz po pojawieniu się pierwszych objawów udaje się stosując preparat Revus 250 SC.
Czytaj także... Mączniak rzekomy a prawdziwy - czym się różnią i jak rozpoznać?
- Szara pleśń na cukinii to choroba grzybowa, której sprawcą jest patogen o nazwie Botrytis cinerea. Szara pleśń pojawia się wówczas, gdy lato jest deszczowe, bardzo wilgotne, a do tego ciepłe. Choroba ta może zaatakować rośliny już na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Zbyt gęsto wschodzące siewki mogą stać się pierwszymi ofiarami szarej pleśni. Również polewanie liści wodą może powodować atak patogenów grzybowych. Objawami są pojawiające się na liściach, ogonkach, pędach oraz owocach wodniste plamy, które sukcesywnie ciemnieją. Gdy wciąż panuje wysoka wilgotność powietrza, na plamach pojawia się szary, gęsty niczym puch nalot, który pyli zarodnikami grzyba. To one sprawiają, że w szybkim czasie porażone zostaną wszystkie cukinie rosnące w pobliżu, ale również inne rośliny uprawne, bowiem szara pleśń jest chorobą większości roślin. Dlatego choroba powinna być zwalczana natychmiast po zaobserwowaniu pierwszych objawów.
Szarą pleśń na cukinii można zwalczać preparatem Switch 62,5 WG. - Antraknoza cukinii (dołączyć ten tekst do tego, który tam już jest, na końcu po „częściowe wykruszanie” - po kropce) Ale choroba nie zatrzymuje się na liściach, poraża również pędy i owoce, na których uwidaczniają się wodniste plamy. Pojawia się najczęściej wówczas, gdy w powietrzu utrzymuje się wysoka wilgotność, a temperatura oscyluje w granicach 24°C. A ponieważ zimuje w podłożu, bardzo ważnym jest by przed wysiewem zaprawić nasiona przynajmniej Mączką bazaltową, gotową Zaprawą do nasion i rozsad, a najlepiej preparatem grzybobójczym Polyversum WP.
Gdy antraknoza pojawi się na cukinii, zwalczyć można ją stosując opryski preparatem Miedzian Extra 350 SC.
Szkodniki na cukinii
Szkodnikiem, którego najczęściej możemy spotkać w uprawie roślin dyniowatych, jest przędziorek chmielowiec, który atakuje liście cukinii, pozostawiając na nich charakterystyczne, białe plamy. Obecność przędziorka znacznie osłabia plon. Do jego zwalczania warto sięgać po dedykowane, sprawdzone preparaty, np. Floramite 240 SC lub Sanium. Szybka reakcja pozwoli na ochronę plonów, bez większych strat.
Czytaj także... Jak zwalczać przędziorki w ogrodzie?
Odpowiednia uprawa, regularne pozbywanie się niepożądanych chwastów oraz obumarłych części roślin, ale również zastosowanie preparatów ochronnych oraz zaopatrzenie rośliny w potrzebne jej składniki odżywcze, skutecznie zminimalizują ryzyko występowania chorób osłabiających wzrost oraz plonowanie cukinii.