Kalafior – uprawa, pielęgnacja, choroby i szkodniki

Uprawa kalafiora wymaga zastosowanie kilku czynności pielęgnacyjnych, takich jak dobranie odpowiedniego stanowiska, czy podłoża. Ponadto uprawa kalafiora nie może obyć się bez właściwego poziomu nawodnienia oraz dobrze zaplanowanego nawożenia. Jakie jeszcze wymagania ma kalafior? Jak wygląda uprawa kalafiora oraz jego pielęgnacja? Czy kalafior jest wrażliwy na występowanie chorób oraz szkodników?

Uprawa i pielęgnacja kalafiora

Uprawa kalafiora przyniesie ładne plony zwłaszcza z gleby żyznej i bogatej w próchnicę, o odczynie obojętnym. Warto również pamiętać, że kalafior najlepiej rośnie na obszarach dobrze nasłonecznionych, aczkolwiek osłoniętych przed silnym wiatrem. Aby zapewnić optymalną żyzność podłoża, zalecamy wykonanie jego badania w celu dobrania nawozów o odpowiednim składzie i zawartości mikro- i makroelementów, które zapewnią obfite plonowanie rośliny.

Kalafiora sadzimy do gruntu z rozsady, którą można wykonać samodzielnie lub kupić w sprawdzonym i godnym zaufania sklepie ogrodniczym. Pierwszy termin sadzenia przypada na kwiecień, choć późniejsze odmiany sadzimy nawet do lipca. Idealnymi warunkami atmosferycznymi do wzrostu są znaczne ilości deszczu oraz temperatura w granicach 17ºC.

Ze względu na płytki system korzeniowy, kalafior potrzebuje systematycznego podlewania, jednak nie można przesadzić z ilością wilgoci, ponieważ skutkiem będzie zwiększone ryzyko występowania chorób grzybowych oraz zmniejszanie się główki. Ponadto, oprócz nawadniania kalafiory wymagają regularnego usuwania chwastów. Zabieg ten najlepiej przeprowadzić ręcznie lub mechanicznie, przy użyciu pielnika czy motyki.

Pomocny w uprawie kalafiora jest właściwy przedplon. Kalafior znakomicie rośnie po ziemniakach, szpinaku, ogórkach, pomidorach, a także grochu. Niesprzyjającym przedplonem są rośliny z gatunku kapustnych, zwłaszcza jeśli mieliśmy wówczas problem z kiłą kapusty!

Choroby kalafiora

Jakość plonów kalafiora jest ściśle powiązana z panującą aurą. Jeśli wciąż pada, ranki są mgliste, a rosa poranna obficie zrasza kalafiory, wówczas pojawienie się chorób w uprawie jest w zasadzie nieuniknione. I mimo wielu lat pracy nad uzyskaniem gatunków odpornych, to jednak w przypadku kalafiorów nie bardzo udaje się poprawić ich odporność.

Choroby kalafiora:

• Zgorzel siewek kapustnych
• Kiła kapusty
• Czarna zgnilizna kapustnych
• Czerń krzyżowych
• Gnicie róż kalafiora
• Mączniak rzekomy kapustnych
• Szara pleśń
• Mokra zgnilizna bakteryjna kapustnych

Wśród wymienionych wyżej chorób czerń krzyżowych, mokra zgnilizna bakteryjna oraz szara pleśń to choroby występujące najczęściej.

• Czerń krzyżowych, inaczej alternarioza, wywoływana jest przez grzyby z rodzaju Alternaria. Ich atak na kalafiory powoduje u tych warzyw zaburzenia przemiany materii. Choroba pojawia się, gdy przez dłuższy czas utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza a temperatura przekracza 20 stopni. Objawy charakterystyczne czerni krzyżowych u kalafiora to owalne czarno-brunatne plamy z jasnożółtym obrzeżem. Choroba ujawnia się początkowo na najstarszych liściach by z czasem, gdy aura jest sprzyjająca, porażać w końcu również róże kalafiora, na których pojawiają się brązowe plamy z widocznymi zarodnikami grzyba.
  Chorobę można zwalczać środkami ochrony roślin, np. preparatem Amistar 250 SC lub Scorpion 325 SC.
  
  
• Mokra zgnilizna bakteryjna kapustnych powodowana jest przez bakterie z rodzaju Erwinia oraz Pseudomonas, dla których idealna aura to długotrwałe opady połączone z umiarkowaną temperaturą, przy jednoczesnej wysokiej wilgotności powietrza. Charakterystyczne dla tej choroby jest to, że atakuje i rozprzestrzenia się bardzo szybko. A sprzyjają temu mikrouszkodzenia kalafiora spowodowane choćby silnym wiatrem lub gradem albo żerowaniem szkodników. Miejsca uszkodzeń widocznie ciemnieją i szybko obejmują całą roślinę. Na różach widoczne są wodniste, ciemnobrązowe plamy. W efekcie gnicia róże po kolei odpadają, a chorobie towarzyszy nieprzyjemny gnilny zapach.
  Aby uniknąć choroby warto zwalczać szkodniki żerujące na kalafiorze, zwłaszcza śmietkę (zastosować Karate Zeon 050 SC). Jeśli choroba opanowała już więcej niż 5% upraw zaleca się zastosowanie preparatu Switch 62,5 WG lub wspomnianego wcześniej Scorpion 325 SC.
  
  
• Szara pleśń wywoływana przez grzyb Botrytis cinerea to kolejna groźna choroba kalafiora, zwłaszcza, że atakuje najczęściej warzywa już w trakcie przechowywania pięknych, zdawałoby się zdrowych plonów. Choć zdarza się, że ujawnia się już w końcowej fazie wegetacji roślin. Grzybowi sprzyja duża wilgotność powietrza z jednoczesną niską temperaturą. Objawy szarej pleśni na kalafiorach to początkowo drobne, brązowe plamki na powierzchni liści oraz róż. Jednak szybko się powiększają, z równoczesnym pojawianiem się na ich powierzchni charakterystycznym szafo-fioletowym nalotem grzybni.
  Szarą pleśń można zwalczać popularnymi fungicydami, ekologicznie - Polyversum WP, lub chemicznie - Switch 62,5 WG.

Szkodniki kalafiora

Ilość i różnorodność szkodników atakujących uprawy kalafiora jest naprawdę imponująca. W ochronie przed szkodnikami warto postawić na profilaktykę, stosując chociażby płodozmian lub profilaktyczne, naturalne opryski. Ważna jest również szybka i adekwatna reakcja w wypadku pojawienia się danego szkodnika, wśród których są:

• Bielinek kapustnik
• Bielinek rzepnik
• Śmietka kapuściana
• Paciornica krzyżowianka
• Pchełki
• Tantniś krzyżowiaczek
• Chowacze
• Drążyny
• Mszyce: kapuściana, brzoskwiniowa oraz Lipaphis erysimi
• Piętnówka kapustnica
• Pędraki: Chrabąszcz kasztanowiec, Chrabąszcz majowy, Guniak czerwczyk, Ogrodnica niszczylistka
• Rolnice: Rolnica zbożówka, Rolnica czopówka, Rolnica gwoździówka, Rolnica panewka
• Błyszczka jarzynówka
• Drutowce
• Mątwik burakowy
• Ślimaki
  
  

Śmietka kapuściana na kalafiorze

Wśród najgroźniejszych szkodników kalafiora zwraca uwagę śmietka kapuściana (Delia radicum), której groźne dla upraw są larwy. Szkodnik atakuje najczęściej kalafiory uprawiane na piaszczystym podłożu, gdyż to w nim owady z łatwością składają jaja. Pierwszy problem to larwy pokolenia wiosennego, które uszkadzają posadzoną w gruncie rozsadę, powodując największe spustoszenia w odmianach wczesnych kalafiora. Uszkadzają bowiem korzenie oraz szyjkę korzeniową, a to powoduje żółknięcie i zamieranie całych roślin. Kolejne pokolenie to zagrożenie dla ogonków liściowych i róż, larwy bowiem drążą w nich tunele, przez co kalafiory zaczynają gnić. Larwy śmietki są beznogie, barwy kremowej i dorastają do 7 mm dł., żerują od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni, w zależności od pokolenia. 

Aby uchronić się przed śmietką warto, obok kalafiora, sadzić aromatyczne zioła, nakładać kołnierze u nasady szyjki roślin, stosować uprawę współrzędną z selerem oraz wykonywać opryski zapobiegawcze np. wyciągiem z wrotyczu. Natomiast po pojawieniu się szkodnika zastosować zabieg preparatem Mospilan 20 SP lub Karate Zeon 050 SC.

Mszyce na kalafiorze

Kalafiory mogą być atakowane przez trzy rodzaje mszyc, przy czym to mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicae). Występuje najczęściej i w największych ilościach, przez co jest tą najgroźniejszą dla uprawy. Nie tylko ona sama niszczy kalafiory, ale bardzo często jest wektorem wirusów, które porażają warzywa kapustne.

Na kalafiorach żerują zarówno osobniki dorosłe jak i larwy mszyc, wszystkie zebrane w duże skupiska, tzw. kolonie. Wysysają sok z liści powodując ich zaróżowienie i deformację. Liście starsze często zaczynają się zaginać a na ich powierzchni powstają nabrzmienia o jasnym zabarwieniu. Gdy kolonie mszyc są liczne dochodzi do zahamowania wzrostu rośliny a nawet jej zamierania. W ciągu jednego sezonu może pojawić się 6-8 pokoleń mszycy kapuścianej, od wiosny, gdy z jaj wylęgają się larwy przekształcające się w bezskrzydłe dzieworówdki, aż do sierpnia, gdy pojawia się pokolenie płciowe, którego samice po zapłodnieniu składają jaja zimowe.

Mszyce na kalafiorze warto zwalczać stosując najpierw ekologiczne opryski, np. gnojówkę z pokrzywy. A w przypadku dużej ilości szkodnika wykonać oprysk tymi samymi preparatami co na śmietkę kapuścianą.

Bielinek kapustnik na kalafiorze

Kolejnym groźnym dla kalafiorów szkodnikiem jest motyl bielinek kapustnik (Pieris brassicae), a właściwie jego gąsienice. Ich pierwsze pokolenie żeruje co prawda na kapustowatych chwastach, ale już kolejne stanowi poważne zagrożenie dla roślin kapustnych, w tym dla kalafiorów. Gąsienice te pojawiają się w drugiej połowie lipca, tym liczniej im aura wiosną była cieplejsza i nie nazbyt sucha. Żerowanie zaczynają od dolnej strony liści, z których początkowo zeskrobują skórkę oraz miąższ. Gdy są starsze wygryzają już dziury, doprowadzając w końcu do gołożeru.

Gąsienice dorastają do 45 mm długości, są koloru żółtozielonego i mają na ciele charakterystyczne czarne plamki do tego czarny pas na grzbiecie i dwa po bokach. Świetnym produktem do walki z gąsienicami bielinka jest preparat Lepinox Plus - mikrobiologiczny i naturalny.

Ślimaki zjadające kalafior

Szkodnikiem, który potrafi szybko unicestwić całą uprawę kalafiorów jest ślimak, zwłaszcza ślimak bezmuszlowy. Ślimaki te są duże i niezwykle żarłoczne, a do tego bardzo szybko rozprawiają się z każdą uprawą, pozostawiając po sobie często tylko pole gołożerów. Najchętniej zjadają młode liście, a z tych starszych zeskrobują wierzchnią tkankę. Te najgroźniejsze dla kalafiorów to:

• Pomrów wielki (Limax maximus) osiąga nawet do 20 cm długości, ma kremowo-brunatną barwę i ciało upstrzone dużymi, granatowymi plamami.
• Ślinik luzytański (Arion lisitanicus) dorasta do ok. 12 cm, barwa jego ciała jest zmienna od pomarańczowej poprzez brunatną do czerwonej.

Przeczytaj również... Skuteczne zwalczanie ślimaków w ogrodzie