Opinie o Nas
Darmowa dostawa od 250,00 zł
Wysyłka w 24h
Zapisz na liście zakupowej
Stwórz nową listę zakupową
2019-04-23
Byliny - co to za rośliny? Kiedy je sadzić i jak pielęgnować?

Byliny - co to za rośliny? Kiedy je sadzić i jak pielęgnować?

Byliny są grupą roślin najchętniej uprawianych nie tylko w ogrodach, ale także na tarasach i balkonach. To bardzo duża grupa roślin o zróżnicowanym wyglądzie, wymaganiach uprawnych i zastosowaniach, dzięki czemu można wśród nich znaleźć egzemplarze pasujące do każdego ogrodu, balkonu czy tarasu. Jakie są najpopularniejsze byliny i jak je prawidłowo uprawiać i pielęgnować?

Byliny - co to za rośliny? Ogólna charakterystyka

Nazwa byliny odnosi się do wyjątkowo licznej i różnorodnej grupy roślin. Są to rośliny wieloletnie, mające jedną cechę wspólną. Ponieważ nie wytwarzają one zdrewniałych części naziemnych, każdego roku część ta zamiera, znikając z pola widzenia. Jednak wiosną, z korzeni, bulw i cebul ukrytych w ziemi szybko wyrastają nowe pędy.

Chociaż wydawałoby się, że cecha ta jest ich wadą, to jednak byliny reprezentują tyle zalet, że trudno wyobrazić sobie ogród, w którym nie byłoby chociaż jednego przedstawiciela tej grupy roślin.

Do największych zalet bylin można zaliczyć tak ogromną ich różnorodność. Dotyczy ona każdej cechy i każdego fragmentu roślin.

  • wielkość - wśród bylin można znaleźć zarówno te, osiągające jedynie kilka centymetrów wysokości (np. popularny rojnik czy głodek), ale można znaleźć również olbrzymy, dorastające nawet do dwóch metrów (powojniki, rudbekie);
  • pokrój - chociaż większość bylin przyjmuje formę kęp, można wśród nich znaleźć egzemplarze płożące (barwinki, bodziszki, dąbrówki) czy pnące (powojniki, żagwin ogrodowy). Często w czasie całego okresu wegetacji pokrój bylin ulega zmianom w czasie ich kwitnienia;
  • tempo wzrostu – zależne jest od konkretnego gatunku, ale także warunków uprawy. Można znaleźć byliny szybko rosnące (ostróżki, języczki), ale również takie rosnące raczej wolno (większość gatunków alpejskich);
  • kwiaty - tak szeroka grupa roślina gwarantuje znalezienie gatunku o kwiatach niemal w każdym kolorze, kształcie czy rozmiarze. Dodatkowo zróżnicowany czas kwitnienia sprawia, że w bardzo łatwy sposób można uzyskać kompozycję, która będzie zmieniała swój wygląd od wczesnej wiosny (przebiśniegi, ranniki) aż do późnej jesieni (astry, zimowity, chryzantemy);
  • liście - podobnie, jak w przypadku kwiatów, tak i liście bylin mogą mieć najróżniejsze kształty, odcienie i rozmiary. Byliny o ozdobnych liściach są dekoracją ogrodu nawet wtedy, gdy nie kwitną;
  • wymagania - są różnorodne i zależne od konkretnego gatunku, jednak w szerokim asortymencie dostępnych na polskim rynku bylin można znaleźć zarówno rośliny odpowiednie dla gleb lekkich i piaskowych (przywrotniki, goździki), na tereny wilgotne (języczki, trzykrotki), a nawet do ogrodów skalnych (szarotki, rozchodniki). Chociaż większość bylin jest zdecydowanie światłolubna i lubi miejsca jasne i słoneczne, z łatwością można znaleźć gatunki do bardziej zacienionych części ogrodu (miodunka, podagrycznik);
  • długowieczność - byliny to rośliny bardzo wytrzymałe i długowieczne. Mogą stanowić ozdobę ogrodu nawet kilkadziesiąt lat, a przy odrobinie zainteresowania ogrodnika i odpowiedniej pielęgnacji, zdarza się, że mogą przeżyć nawet jego samego (piwonie, liliowce, bergenie).

Byliny to z reguły rośliny łatwe w uprawie. W większości charakteryzują się sporą tolerancją zarówno co do warunków glebowych, jak i nasłonecznienia. Chociaż najpiękniej się prezentują i najobficiej kwitną wtedy, gdy wszystkie ich wymagania są spełnione co do joty, to nawet na glebach mniej zasobnych lub przy mniejszej ilości światła słonecznego wciąż mogą być wspaniałą ozdobą ogrodu czy tarasu.

byliny - co to za rośliny

Byliny - jakie mają zastosowanie w ogrodzie?

Jedno można stwierdzić z całą pewnością - byliny to grupa roślin do wszystkiego. Gdzie najczęściej sadzi się byliny?

  • rabaty bylinowe - to najbardziej popularny sposób sadzenia bylin, który od wieków króluje na przykład w ogrodach angielskich. Na jednej rabacie umieszcza się obok siebie różne gatunki, kwitnące w różnym czasie, co pozwala uzyskać kolorową kompozycję, która zmienia się w ciągu kolejnych miesięcy, będąc jednocześnie dekoracyjną przez większość okresu wegetacyjnego. Rabaty bylinowe są chętnie wykorzystywane nie tylko w ogrodach przydomowych, ale także do dekoracji przestrzeni miejskich. Z kolorowych kwiatów często tworzone są wzory i napisy (np. herby miast), które mają dodatkowy ładunek estetyczny i dekoracyjny;
  • ogrody skalne - rozchodniki i inne gatunki bylin, które mają tę fantastyczną umiejętność rośnięcia niemal wprost na skale, to chętnie wybierane dekoracje ogrodów skalnych czy ogrodów w stylu japońskim. To dobry wybór również dla ogrodów o bardzo niskiej jakości gleby, czy niewielkiej powierzchni, w których nagromadzenie wysokich, rozłożystych roślin mogłoby sprawiać wrażenie przepełnienia. Niewielkie, ale mające swój urok rozchodniki, złagodzą charakter ogrodu, nie zabierając zbyt wiele miejsca;
  • roślinność „szkieletowa” i zadarniająca - byliny są również wybierane jako podstawa aranżacji ogrodu. Pomiędzy długowieczne, niskie byliny z łatwością można wkomponować pojedyncze rośliny osiągające większe wysokości. Dodatkowo byliny sprawdzą się świetnie w miejscach, w których inne rośliny nie radzą sobie najlepiej - na przykład pod drzewami, w bezpośrednim sąsiedztwie malej architektury ogrodowej czy jako naturalne obrzeża rabat i trawników.
  • zieleń miejska - oprócz wspomnianych rabat bylinowych, dekorujących skwerki i place, byliny często można spotkać w kamiennych kwietnikach, w parkach i w innych miejscach miejskiej rekreacji. Ich tolerancja na warunki uprawy oraz niska potrzeba pielęgnacji sprawia, że te rośliny są najchętniej wybierane wszędzie tam, gdzie nie można liczyć na codzienną opiekę i troskliwe ręce ogrodnika. Byliny to rośliny najczęściej wykorzystywane do ozdoby grobowców i pomników cmentarnych. Począwszy od popularnych chryzantem, którymi co roku dekorowane są miejsca spoczynku bliskich;
  • pojemniki - byliny świetnie sprawdzają się również jako kwiaty doniczkowe. Posadzone w pojemnikach będą ozdobą balkonów, tarasów czy budynków użyteczności publicznej. Przy odpowiedniej opiece podczas okresu zimowego, byliny będą ozdobą przez wiele, wiele lat;
  • kwiaty cięte - spora część bylin świetnie nadaje się także na kwiaty cięte. Począwszy od chociażby doskonale znanych chryzantem czy jaskrów, przez ostróżki czy lilie.

Byliny to rośliny tak różnorodne i wszechstronne, że trudno wyobrazić sobie park, ogród czy miejski skwer, na którym nie ma choć jednego gatunku. Lecz, chociaż łatwe w uprawie, mają swoje gatunkowe wymagania uprawowe, które dobrze jest wypełnić, aby móc cieszyć się bujnym wzrostem i obfitym kwitnieniem.

Byliny - jakie mają wymagania uprawowe?

W tak zróżnicowanej grupie roślin, również i wymagania uprawowe są zróżnicowane. Chociaż przyjęło się uważać, że byliny to rośliny wielce tolerancyjne, to jednak podczas wyboru konkretnych egzemplarzy, warto zwrócić uwagę na potrzeby danego gatunku. Pozwoli to nie tylko odpowiednio skomponować nasadzenia, ale także uzyskać satysfakcjonujące tempo wzrostu i bujne, długotrwałe kwitnienie.

Podłoże dla bylin

Chociaż tolerancja na warunki glebowe jest uznawana za jedną z głównych zalet bylin, to jednak warto wiedzieć, że najlepiej rosną one na glebach żyznych, przepuszczalnych i zasobnych w składniki odżywcze. W zależności od konkretnego gatunku można jednak znaleźć rośliny, które będą dobrze radziły sobie na glebach o bardziej skrajnych parametrach. Warto jednak sprawdzić dwa razy, jakie wymagania ma konkretna, wybrana do ogrodu roślina, żeby później uniknąć rozczarowań, wynikających ze słabego wzrostu czy mało obfitego kwitnienia.

Innym, istotnym czynnikiem jest odpowiednie pH. Szczęśliwie dla rodzimych ogrodników, zdecydowana większość gleb w Polsce ma odczyn zbliżony do obojętnego (pH 7,0) lub lekko kwaśny (pH od 6,0 do 6,5), co wpisuje się idealnie w potrzeby większości bylin. Jednak w przypadku posiadania w ogrodzie ziem piaskowych, które zwykle mają bardziej kwaśny odczyn, lub gleb ciężkich o charakterze zasadowym, warto wyrównać pH lub zakupić rośliny kwasolubne (nachyłek, lepnica) lub rośliny lubiące gleby zasadowe (zawilce, prawoślazy).

Przeczytaj także... W jaki sposób odczyn gleby wpływa na rośliny i uprawy?

Wilgotność

Parametr ten jest zależny w głównej mierze od jakości gleby oraz nasłonecznienia. Podłoża lekkie i piaskowe tracą wodę zdecydowanie szybciej, zwłaszcza jeśli przy tym narażone są na długotrwałe naświetlenie promieniami słonecznymi. Jeśli nie zamierzamy zmienić parametrów gleby, poprzez dodanie torfu czy ziemi gliniastej, należy wybrać takie gatunki, które poradzą sobie z niedoborami wody i lekką glebą (smagliczki, pierściennik, krwawnik wiązówkowaty).

Z kolei stała wysoka wilgotność podłoża jest niestety zabójcza dla większości bylin i w czasie pierwszej zimy od posadzenia może skutecznie uśmiercić nasadzenia. Pozostaje zatem albo wykonanie odpowiedniego drenażu i poprawa właściwości poprzez dodanie np. piasku, albo wybór roślin spośród nielicznych gatunków wilgociolubnych, które przetrwają w podłożu o takich parametrach (kalijka, tojad, tawułka).

Nasłonecznienie

Zdecydowaną większość bylin stanowią rośliny światłolubne, które najlepiej rosną w pełnym słońcu lub lekkim, ograniczonym czasowo zacienieniu. Zdecydowanie najwięcej słońca potrzebują rośliny skalne (rozchodniki) oraz te, który w naturze występują na mocno doświetlonych terenach (mikołajek, macierzanka). Jednak również posiadacze zacienionych ogrodów znajdą byliny odpowiednie do posiadanych warunków (bergenie, parzydła, miodunki). Warto zwrócić uwagę na nazwy łacińskie odmian. Te, które posiadają w nazwie słowo „variegata” to odmiany przeznaczone na miejsca o większym zacienieniu, które w pełnym słońcu mogłyby ulec poparzeniu liści.

Podczas sadzenia bylin cieniolubnych pod drzewami i krzewami, warto zwrócić uwagę na typ systemu korzeniowego większych roślin. Drzewa i krzewy o płytkim systemie korzeniowym będą bowiem stanowiły konkurencję w pobieraniu wody, co może powodować niedobory wodne u bylin posadzonych w pobliżu. Należy wtedy wybierać byliny o mniejszych wymaganiach wodnych lub zapewniać im regularne dostawy wody.

Mrozoodporność

Warto pamiętać o tym, że pełną mrozoodporność posiadają tylko gatunki rosnące w naszej strefie klimatycznej. Rośliny pochodzące z cieplejszych rejonów globu mogą potrzebować dodatkowego okrycia zimą, jeśli chcemy cieszyć się nimi przez wiele sezonów (lawenda, zawilec japoński, szczawniki, niektóre chryzantemy). Warto również mieć na uwadze, że rośliny te nie powinny być sadzone w glebach ciężkich i wilgotnych, ponieważ zimą wysoka zawartość wody w podłożu może powodować wymrażanie korzeni.

Inną grupą bylin są byliny pochodzące z rejonów bardzo ciepłych, które należy wykopać na zimę, ponieważ nie są one w stanie przetrwać niskich temperatur nawet przy zapewnieniu osłony (zielistka, dalia, komarzyca, mieczyk). Dlatego albo należy traktować te rośliny jako jednoroczne, uzupełniając nasadzenia w każdym sezonie o nowe sadzonki, albo należy wykopać je, przesadzić do pojemników i przenieść do pomieszczenia, w którym temperatura będzie wynosiła 5 do 10oC, i w którym będą mogły doczekać wiosny.

Byliny - sadzenie roślin krok po kroku

Wybierając konkretny gatunek, należy dobrze znać parametry podłoża, którym dysponujemy w ogrodzie. Oczywiście, jeśli rośliny będą sadzone w pojemnikach czy donicach, można dla nich przygotować lub kupić ziemię o odpowiednich właściwościach. W przypadku nasadzeń do gruntu, parametry podłoża, nasłonecznienie i wilgotność mają kluczowe znaczenie dla tempa wzrostu i kwitnienia. Dlatego, jeśli planowane nasadzenia mają przetrwać wiele sezonów, przed ich wykonaniem trzeba pochylić się nad zapewnieniem odpowiednich warunków sadzonym roślinom. W przeciwnym wypadku mogą one nie być aż tak dekoracyjne, jak się tego po nich spodziewamy.

Kiedy i jak sadzić?

W uprawie doniczkowej byliny można sadzić przez okrągły rok, jednak w przypadku sadzenia do gruntu zwykle zaleca się nasadzenia w jednym z dwóch terminów. Pierwszym z nich jest wiosna, tuż po ruszeniu wegetacji, a drugim późne lato, na przełomie sierpnia i września. Miejsce nasadzeń powinno być odpowiednio przekopane, najlepiej na głębokość 40-50 cm, oczyszczone z chwastów i kamieni, a w razie potrzeby, dobrze jest wykonać czynności poprawiające parametry gleby (drenaż gleb zbyt mokrych czy też zagęszczenie gleb zbyt lekkich).

Dobrze zadbać także o odpowiednie zasilenie gleby nawozem. Jeśli podłoże nie zostało nawiezione w poprzednim roku, warto wybrać nawozy wolnodzialające, odpowiednie dla wymagań konkretnego gatunku.

Podczas sadzenia warto pamiętać o tym, by dołek pod sadzonkę był odpowiednio głęboki i szeroki, tak, aby korzenie sadzonki nie były ściśnięte ani podwinięte. W przypadku dużych lub mocno ukorzenionych sadzonek najdłuższe korzenie można obciąć sekatorem.

Byliny sadzimy na taką samą głębokość, na jaką były umieszczone w doniczce, lub maksymalnie do 2 cm głębiej. Po obsypaniu ziemią całość należy dobrze, ale delikatnie ubić, by ziemia wypełniła wszystkie wolne przestrzenie między korzeniami. Bezpośrednio po posadzeniu roślinę należy obficie podlać, a jeśli sadzenie przeprowadzane jest do suchej gleby, co zdarza się często, zwłaszcza w lecie, do wykopanego dołka dobrze jest nalać wodę jeszcze przed sadzeniem i posadzić roślinę, dopiero gdy woda wsiąknie. Sprawi to, że korzenie będą miały odpowiednią ilość wilgoci.

Zwłaszcza zaraz po posadzeniu nie można dopuścić do przesuszenia roślin. W przypadku roślin ogrodowych częstość i obfitość podlewania będzie zależała od warunków atmosferycznych - temperatury, nasłonecznienia i opadów. Najlepiej podlewać byliny wczesnym rankiem lub wieczorem, co pozwoli uniknąć poparzenia liści przez promienie słoneczne skupione w kroplach wody

Nawożenie bylin

Świeżo posadzone rośliny nie wymagają nawożenia przez 3 do 4 tygodni. Większość hodowców zapewnia odpowiednie zasilenie roślin w mniej więcej takim okresie po zakupie. Najlepszym nawozem dla bylin są nawozy organiczne, zastosowane doglebowo w sezonie poprzedzającym nasadzenia. W przypadku upraw wieloletnich zaleca się nawożenie dwa razy w roku - na przełomie kwietnia i maja, oraz nie później niż z początkiem sierpnia. Zastosowanie nawozu po tym terminie może wydłużyć procesy przygotowujące roślinę do zimy i w efekcie spowodować jej przemarznięcie.

Przeczytaj również... Ekologiczne nawożenie i opryski - najpopularniejsze metody i preparaty

Jak pielęgnować byliny w ogrodzie?

Oprócz standardowego podlewania i nawożenia, wiele bylin bardzo dobrze reaguje na pewne dodatkowe czynności. Chociaż zdecydowaną większość gatunków uważa się za rośliny niemal bezobsługowe, to jednak troskliwa opieka ma ogromny wpływ na wzrost i kwitnienie roślin w kolejnych sezonach, dlatego zdecydowanie warto poświęcić im odrobinę dodatkowej uwagi i czasu.

Jednym z ważniejszych zabiegów u bylin kwitnących jest usuwanie przekwitłych kwiatów. W wielu przypadkach wydłuża to kwitnienie, a niekiedy motywuje roślinę do ponownego rozkwitu (ostróżka). Również uschnięte lub uszkodzone liście dobrze jest usuwać, dzięki czemu roślina nie będzie marnowała zasobów na części skazane na usunięcie, a zamiast tego przerzuci je na bardziej konieczne procesy.

Zwłaszcza na świeżo założonych rabatach dobrze jest mieć pod stałą kontrolą chwasty, usuwając nowo pojawiające się siewki. Aby ułatwić sobie pracę, można wyściółkować glebę wokół roślin, stosując w tym celu korę, trociny, torf lub żwir. Ściółkowanie nie tylko zmniejszy częstotliwość pojawiania się chwastów, ale zapobiegnie utracie wilgoci z gleby.

W przypadku rabat, na których rośliny sadzone są obok siebie, dobrze jest zwracać uwagę na tempo wzrostu poszczególnych gatunków, co pozwoli zapobiegać przerastaniu jednego, a zagłuszaniu innego. W razie konieczności zbyt rozrośnięte egzemplarze można odgrodzić za pomocą folii, blachy lub grubej tektury.

Pokaż więcej wpisów z Kwiecień 2019
Zaufane Opinie IdoSell
4.93 / 5.00 40 opinii
Zaufane Opinie IdoSell
2024-01-22
Towar dotarł ok. Myślę jednak, że pakowanie worków z ziemią czyli ciężkimi produktami można opracować w inny sposób: większa ilość małych paczek albo zabezpieczenie folią, bo karton nie wytrzymał.
2024-01-11
Szybko, sprawnie, bez uwag
pixel