Kolorowo ukwiecony balkon to ostoja relaksu w upalne dni. By móc cieszyć się nieprzerwanie tą balkonową namiastką ogrodu w wielkim mieście, trzeba zwracać baczną uwagę na to, czy naszych wypielęgnowanych roślin nie dotknęła choroba lub nie zaatakowały szkodniki.
Kwiaty balkonowe są narażone na ataki chorób i szkodników częściej niż kwiaty, które uprawiamy w domu. Jak rozpoznać pierwsze objawy i skutecznie im zaradzić?

Szkodniki roślin balkonowych

Nieproszeni najeźdźcy często pojawiają się na roślinach, przylatując z balkonu sąsiada lub pobliskiego parku. Równie często jednak szkodniki przywozimy wraz z sadzonką ze sklepu, zwłaszcza jeśli rośliny pochodziły z niepewnego źródła lub wielkopowierzchniowego marketu, który nie specjalizuje się w ogrodnictwie. Masowe żerowanie owadów na roślinie może doprowadzić do jej całkowitego obumarcia, dlatego przeglądu roślin balkonowych należy dokonywać często i podejmować kroki już po pierwszym sygnale obecności nieproszonych gości.

Mszyce

Te małe insekty to najczęstsi nieproszeni goście na naszych balkonach. W sprzyjających im warunkach będą rozmnażać się w błyskawicznym tempie. Żerowanie rozpoczynają od najdelikatniejszych części rośliny, dlatego najpierw zobaczymy je na młodych pąkach, liściach i wierzchołkach pędów, jednak nieniepokojone wkrótce rozprzestrzenią się na całą roślinę. Najbardziej narażone na ataki mszyc są pelargonie, fuksje, werbeny, lobelie i nasturcje, ale mszyce nie są zbyt wybredne i atakują niemal wszystkie gatunki roślin balkonowych.

Zwalczanie mszyc

Chociaż mszyce atakują dość często, na szczęście walka z nimi nie jest zbyt skomplikowana. W sprzedaży jest wiele preparatów ochrony roślin, które świetnie poradzą sobie z nieproszonymi gośćmi, jednak preparat do oprysku można łatwo wykonać we własnym domu. Idealnym odstraszaczem dla mszyc jest wywar z pokrzywy, czosnku lub cebuli, można również stosować opryski z dodatkiem szarego mydła. W sprzedaży jest wiele preparatów zwalczających mszyce, wśród nich popularny Mospilan 20 SP czy Polysect Ultra Hobby.

Przędziorki

Zwane również czerwonymi pajączkami przędziorki można zauważyć na spodniej stronie liści roślin balkonowych. Na wierzchniej stronie pojawiają się żółtawe plamy w miejscu ich żerowania, które następnie rozszerzają się na całą powierzchnię liścia. Roślina zaatakowana przez przędziorki kwitnie bardzo skąpo, a jej wzrost jest zahamowany. Dodatkowym objawem jest delikatna pajęczyna na roślinie.

Zwalczanie przędziorków

Ponieważ przędziorek najlepiej rozwija się przy wysokich temperaturach i braku opadów, skuteczną metodą będzie regularne zraszanie roślin, po wcześniejszym usunięciu zajętych liści. Przędziorki są dość odporne na preparaty chemiczne, aczkolwiek w sklepach ogrodniczych można znaleźć opryski skierowane przeciwko tym małym pajęczakom, np. Nissorun Strong. Pomocny będzie również domowy wywar z glonów lub oprysk z mydła potasowego i czosnku.

Wciornastki

To małe owady o wielkości 1-2 mm. Efektem ich inwazji są nieregularne plamy na liściach i kwiatach o skorkowaciałej powierzchni. Z czasem żerowanie wciornastków doprowadza do obumierania i zasychania liści i kwiatów, ponieważ za pomocą swoich aparatów kłująco – ssących pobierają one z rośliny soki i upośledzają jej wzrost. By upewnić się, że mamy do czynienia z plagą wciornastków, należy podłożyć pod zainfekowaną część rośliny białą kartkę i mocno rośliną potrząsnąć. Jeśli to właśnie wciornastki, na kartkę spadną małe ruchliwe „przecinki”.

Zwalczanie wciornastków

Po usunięciu zaatakowanych części roślin dobrze jest ją zrosić – wciornastki nie lubią wilgoci, więc przy początkach inwazji ta metoda może okazać się wystarczająca. Aby zapobiec przelaniu gleby warto zasłonić ją folią. Do wody można dodać szare mydło lub ząbek czosnku. Taką domową kurację należy przeprowadzać codziennie przez dwa tygodnie. W przypadku, gdy domowe metody zawiodą, można sięgnąć po preparaty chemiczne, np. Karate Spray.

Gąsienice motyli

Gąsienice motyli i larwy innych większych owadów chętnie żerują na kwiatach balkonowych. Najbardziej narażone są heliotropy, pelargonie i nasturcje, ale można spotkać je również na innych popularnych gatunkach roślin balkonowych. W ciągu dnia gąsienice chowają się pod liśćmi i w głębi roślin, ale efekt ich żerowania w postaci wygryzionych w liściach dziur jest łatwy do zauważenia.

Zwalczanie gąsienic na roślinach balkonowych

Warto podjąć kroki od razu po spostrzeżeniu problemu, ponieważ gąsienice to stworzenia z natury bardzo żarłoczne i nawet ich niewielka ilość może w bardzo krótkim czasie ogołocić roślinę z liści. Dobrą praktyką jest ręczne przejrzenie rośliny i usunięcie gąsienic. Można też próbować je wypłukać silnym strumieniem wody. Z domowych sposobów bardzo skutecznym jest oprysk z bylicy piołunu, który powtarzamy po tygodniu od pierwszego oprysku. Można też zastosować środki ochrony roślin, np. Lepinox Plus.

Czytaj także... Jak pozbyć się gąsienic z pelargonii i innych roślin doniczkowych?

Choroby roślin balkonowych

Oprócz czyhających szkodników każdy amator roślin balkonowych musi liczyć się z ryzykiem wystąpienia chorób. Ich przyczyną mogą być nieodpowiednie uprawy – przelewanie roślin, brak nawozu lub przenawożenie lub skażone, niewymienione podłoże. Często się zdarza, że rośliny kupujemy już zainfekowane chorobą.

Mączniak prawdziwy

Mączniak prawdziwy to choroba wywoływana przez grzyby. Jest łatwo rozpoznawalna – na liściach, młodych pędach i kwiatach pojawia się mączysty, biały nalot. Zaatakowane rośliny słabo rosną, ponieważ nalot ogranicza przeprowadzanie fotosyntezy i transpiracji. Infekcjom sprzyja wysoka wilgotność i temperatura ok 20 stopni Celsjusza. Mączniak szczególnie upodobał sobie begonie, bratki i werbeny, ale atakuje również wiele innych roślin balkonowych.

Zwalczanie mączniaka prawdziwego

Po usunięciu porażonych fragmentów trzeba zastosować przeciwgrzybiczny środek ochrony roślin, np. Switch 62,5 WG. Należy działać szybko, ponieważ grzyb łatwo przenosi się na sąsiednie rośliny. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia choroby, warto podlewać rośliny balkonowe prosto na podłoże – nie mocząc przy tym liści.

Mączniak rzekomy

Ten grzyb jest bardziej utajony i trudniej go zauważyć. Szarawy nalot pojawia się bowiem na spodniej stronie liści, z kolei z wierzchu można początkowo zauważyć żółtawe plamy, które łatwo pomylić z naturalnym efektem starzenia się liścia.

Zwalczanie mączniaka rzekomego

Podobnie jak w przypadku mączniaka prawdziwego łatwiej będzie zapobiegać niż leczyć. Prewencyjnie dobrze jest zastosować gnojówkę ze skrzypu (lub preparat na bazie skrzypu - Evasiol) lub wywar z liści cebuli. Dodatkowo pamiętając, by podczas podlewania nie moczyć liści. W przypadku wystąpienia choroby, trzeba zastosować odpowiednio dobrane środki ochrony roślin np. Proplant 772 SL.

Czytaj także... Mączniak rzekomy a prawdziwy - czym się różnią i jak je zwalczać?

Rdza roślin balkonowych

Rdza to dość powszechnie występująca choroba roślin. Ma ona postać jasnych, wypukłych plamek na powierzchni liści, które od spodniej strony są pomarańczowe. Plamy te stanowią zarodnie grzyba, z którego zarodniki poprzez pylenie infekują sąsiednie rośliny. Niezwykle często rdza dopada pelargonie, fuksje i chryzantemy.

Zwalczanie rdzy na roślinach balkonowych

Domowym sposobem na rdzę będzie zastosowanie oprysku wyciągiem z czosnku. Zabieg przeprowadzamy po usunięciu zainfekowanych części liści i rozszerzamy na sąsiednie rośliny. Innym rozwiązaniem są komercyjne preparaty działające przeciwgrzybiczo, np. Scorpion 325 SC.

Szara pleśń

Jest to choroba najczęściej porażająca rośliny o delikatnych liściach – begonie, bluszcze, paprocie czy filodendrony. Pierwszym, ale bardzo widocznym objawem są plamy na liściach, które szybko pokrywają się nalotem szarej, puszystej pleśni.

Zwalczanie szarej pleśni

Szara pleśń źle znosi oprysk z pokrzywy lub skrzypu, dlatego taka kuracja, przeprowadzona przez trzy kolejne dni pomaga pozbyć się problemu. Zabieg warto powtarzać co trzy tygodnie. Szara pleśń atakuje rośliny posadzone zbyt gęsto, gdzie w części przygruntowej jest wilgotno i nie ma odpowiedniego dostępu powietrza. Dlatego warto rozsadzić je rzadziej i podlewanie ograniczyć do niezbędnego minimum.

Domowe sposoby na zwalczanie chorób balkonowych

Na wiele wspomnianych chorób i szkodników odpowiedni oprysk możemy przygotować w warunkach domowych. Poniżej kilka przydatnych przepisów.

Wywar ze skrzypu

50 gramów suszonego skrzypu zalać 2,5 litra wody i pozostawić na około 12 godzin. Po tym czasie gotować 30 minut. Rośliny spryskujemy rozcieńczonym wywarem – 1 porcja wywaru na 3 porcje wody

Wyciąg  z czosnku

Dwa ząbki czosnku rozetrzeć, następnie zalać 2 litrami wody i pozostawić na 12 godzin. Spryskiwać nierozcieńczonym wywarem

Wywar z cebuli

20 gram cebuli (może być z łuskami) należy zagotować przez 10 minut w 2.5 l wody. Używamy bez rozcieńczenia

Wywar z piołunu

Poł kilograma zielonej części pędów po zerwaniu odkładamy na 24 godziny. Następnie wrzucamy do garnka i zalewamy wodą tak, aby były lekko przykryte. Gotujemy na małym ogniu przez 10 minut. Oprysk rozcieńczamy uzupełniając otrzymany wywar wodą do otrzymania 5 litrów płynu.