Karencja i prewencja - ważne pojęcia podczas oprysków roślin

Chcąc zapewnić uprawom ochronę przed szkodnikami i chorobami stosuje się garnitur środków, które mają zapobiegać infekcjom i inwazjom, a także leczyć już istniejące problemy. Ze środkami ochrony roślin związane są dwa pojęcia, które powinny być doskonale znane osobom je stosującym. Czym są karencja i prewencja, i dlaczego tak ważnym jest, by stosować się do zaleconych okresów?

Karencja w uprawie roślin

Okres karencji to minimalny czas, który musi upłynąć pomiędzy zastosowaniem chemicznego środka ochrony roślin, a zbiorami pryskanych upraw. Odnosi się on do wszystkich roślin przeznaczonych do spożycia – zarówno warzyw, owoców jak i zbóż.

Poznanie długości okresu karencji środka, którego planuje się użyć ma znaczący wpływ na planowanie zabiegów ochronnych na uprawach. Jego przestrzeganie pozwala zapobiegać ryzyku ewentualnego zatrucia ludzi i zwierząt, stanowi zatem podstawę bezpiecznych upraw – zarówno wielkopowierzchniowych, jak i tych najmniejszych, przydomowych.

Zachowanie okresu karencji gwarantuje bowiem, że zebrane plony są wolne od jakichkolwiek substancji chemicznych, które znalazły się w składzie zastosowanego preparatu ochronnego.

Okres karencji obliczany jest dla wszystkich chemicznych środków ochrony roślin (pozbawione są go jedynie niektóre preparaty pochodzenia naturalnego) i zostaje on ustalany w trakcie przygotowania nowego preparatu do rejestracji w międzynarodowym rejestrze środków ochrony roślin. Jest to okres, w którym zawarte w preparacie substancje chemiczne ulegają rozkładowi, przestając tym samym być szkodliwe dla ludzi i zwierząt.

Przeczytaj również... Ekologiczne nawożenie i opryski - najpopularniejsze metody i preparaty

Aby jednak mieć pewność, że podany czas jest wystarczający należy stosować się instrukcji użycia i zalecanego przez producenta dawkowania, ponieważ stosowanie zwiększonych niż zalecane dawek preparatów lub nieprawidłowo przeprowadzone opryski mogą spowodować wydłużenie czasu rozpadu substancji czynnych, a tym samym powodować wzrost ryzyka zatrucia.

Innymi czynnikami, mającymi znaczący wpływ na długość okresu karencji środków ochrony roślin są:

• konkretne właściwości substancji czynnej i związany z nimi okres degradacji;
• formulacja stosowanej substancji;
• warunki środowiskowe i atmosferyczne w terminie okołoopryskowym;
• rodzaj uprawy (np. części jadalne warzyw korzeniowych nie są bezpośrednio wystawione na oprysk, ze względu na to, że znajdują się pod ziemią);
• kondycja roślin – w przypadku roślin o gorszym wzroście (np. spowodowanym przemarznięciem lub suszą), poziom pozostałości po oprysku jest wyższy niż w przypadku zdrowej uprawy.

Prewencja w uprawie roślin

Okres prewencji jest sformułowaniem stosowanym znacznie rzadziej niż wspomniana karencja. Jest to jednak pojęcie równie ważne, dlatego warto je znać. Okres prewencji jest to czas, w którym po zastosowaniu oprysku zwierzęta i ludzie nie powinni przebywać na pryskanym terenie. Parametr ten określa sposób postępowania prawidłowy dla uniknięcia zagrożenia zatrucia nie tylko ludzi i zwierząt domowych, ale również pszczół miodnych i innych owadów pożytecznych.

Parametr ten, podobnie jak okres karencji, określany jest podczas procesu rejestracji preparatu w rejestrze środków ochrony roślin, z uwzględnieniem wnikliwych badań poprzedzających proces rejestracji preparatu.

Okres prewencji dla pszczół to główny parametr służący do prawidłowego planowania zabiegów agrotechnicznych związanych z ochroną roślin. To właśnie bezpieczeństwo zapylaczy jest jednym z najważniejszych celów w ochronie upraw. Nie stosowanie się do okresu karencji może powodować masowe zatrucia zapylaczy, w tym pszczoły miodnej, co w efekcie przełoży się na zmniejszenie plonów, ze względu na spadek liczby owadów zdolnych do zapylania.

Przeczytaj również... Owady w naszym ogrodzie

Z tego powodu okresy karencji są legitymowane prawnie, a za ich nieprzestrzeganie mogą spotkać rolnika lub ogrodnika surowe kary – niewiedza ludzi lub niedbałość podczas wykonywania oprysków nadal są najczęstszą przyczyną zatruć pszczół obserwowanych co roku.

Jednak ochrona pszczół i innych pożytecznych owadów to nie jedyne zadanie okresu prewencji. W użyciu amatorskim środki ochrony roślin często stosowane są na obszarach dostępnych dla dzieci i zwierząt domowych. Ścisłe stosowanie się do zalecanego okresu prewencji zapobiega zatruciom członków rodziny i domowych pupili.

Prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin

W trosce o dobrą kondycję roślin, a jednocześnie dbając o zdrowie i samopoczucie ludzi i zwierząt – zarówno domowych, jak i dzikich, warto podczas stosowania środków ochrony roślin trzymać się poniższych zasad:

• uważnie obserwować uprawę, by wykryć problem w zarodku – pozwoli to na zastosowanie najmniejszych możliwych dawek preparatu;
• przed zastosowaniem konkretnego środka warto zasięgnąć opinii osób bardziej doświadczonych – o pomoc można poprosić doradcę w sklepie ogrodniczym, wskaże on najlepszy środek do rozwiązania zastanego problemu i dokładnie wytłumaczy, w jaki sposób go skutecznie i bezpiecznie stosować;
• dokładnie stosować się do instrukcji użytkowania zakupionych środków, zwłaszcza gdy chodzi o zalecane dawkowanie i sposób podania;
• stosować zawsze środki zarejestrowane w kraju ich użytkowania, sprawdzając jednocześnie, czy ich data przydatności do użytku jest aktualna;
• przestrzegać wszystkich podanych okresów – karencji, prewencji oraz zalecanego odstępu pomiędzy kolejnymi opryskami;
• stosować środki zgodnie z przeznaczeniem, z zastosowaniem narzędzi do tego przeznaczonych i środków ochrony osobistej (rękawiczki, maski, odzież ochronna);
• w przypadku stosowania kilku środków na kilku uprawach przydatne może być prowadzenie notatek odnośnie zastosowanego preparatu, terminu stosowania i dawki.

Garnitur środków ochrony roślin powiększa się z każdym sezonem. Dla jak najlepszej ochrony własnych upraw warto jest trzymać rękę na pulsie, korzystając z wiedzy bardziej doświadczonych ogrodników. W przypadku upraw amatorskich istnieje szereg preparatów o bardzo krótkich okresach karencji i prewencji lub preparatów naturalnych, które są równie skuteczne, a przy tym nieszkodliwe dla środowiska.