Listopad w ogrodzie - jakie prace wykonujemy?

Początek listopada cieszy jeszcze odrobiną kolorów w ogrodzie. Trochę kolorowych liści, tu jakaś róża, tam kilka astrów. Ale gdy tylko mocniej mróz ściśnie wszystko zrobi się szare, smutne i ponure. I dzień coraz krótszy i ptaki już tak nie śpiewają. Trzeba pomyśleć o tych co zostają u nas na zimę, karmnik postawić, zrobić zapas ziarna, kupić lub stworzyć tłuszczowe kule naszpikowane słonecznikiem. Obowiązkowo skórki ze słoniny dla sikorek. Przyjemnie będzie zimą patrzeć przez okno jak się stołują. Listopad to ostatni miesiąc przygotowań ogrodu do zimy.

Rośliny ozdobne

• Na początku listopada, jeśli nie ma mrozów, można jeszcze sadzić drzewka i krzewy ozdobne. Pamiętać należy o ich podlewaniu, kopczykowaniu oraz osłonięciu agrowłókniną lub słomianymi chochołami.
  
  
• Do połowy listopada możemy sadzić wrzosy.
  
  
• To dobry moment na pobranie zdrewniałych pędów krzewów liściastych na sadzonki, np. róż czy jaśminu.
  
  
• Jeśli listopad nie rozpieszcza deszczem konieczne jest podlewanie roślin przed nastaniem mrozów. Szczególnie tych zimozielonych, które nie do końca osiągają stan spoczynku. Woda z nich odparowuje, owiewają je mroźne wiatry, słońce wysusza podłoże i dlatego może dotknąć je fizjologiczna susza.
  
  
• Usuwamy ostatnie uschnięte już naziemne części roślin, nasienniki i kwiatostany zarówno tych jednorocznych jak i bylin.
  
  
• Trzeba na bieżąco usuwać opadłe liście, jeśli nie są porażone chorobami świetnie nadają się jako osłona roślin przed mrozem. Można nimi również zasilać na bieżąco kompostownik. Szczególnie liście buku są bardzo wartościowe i warto wrzucać je na kompost, tworzą doskonałą próchnicę. Gdy liście są porażone, należy je albo zutylizować, albo potraktować jako odpady segregowane (biologiczne).
  
  
• Gdy przymrozki stają się codziennością należy cebule kwiatowe np. tulipanów, lilii, narcyzów czy hiacyntów okryć warstwą kompostu, torfu, liści lub słomy.
  
  
• Przed mrozem należy zabezpieczyć byliny i krzewy. Dobrze jest je zakopczykować tak do 20 cm, np. róże. Można posłużyć się trocinami, liśćmi, igliwiem lub kompostem. Krzewy zimozielone powinno się okrywać w całości, takie berberysy czy azalie wytrzymują temperatury ujemnie, ale niestety niezbyt niskie. Ściółkowanie pomoże przetrwać magnoliom i azaliom. Nie mają zbyt głęboko sięgających korzeni.

Przeczytaj również... Jak postępować z kwiatami doniczkowymi jesienią? Najważniejsze zasady

Warzywnik

• Początek listopada to ostatni i świetny moment by zebrać późną kapustę i przeznaczyć ją do kiszenia. Można to zrobić w glinianym garze, w beczce albo zwyczajnie w słoikach. Zimą dostarczy mnóstwa witamin. Można kilka główek znieść do piwnicy, spokojnie wytrzymają nawet 2 miesiące, jeśli jest wystarczająco chłodno i sucho.
  
  
• Listopad to ostatni moment na wysianie warzyw ozimych. Przed nastaniem mrozów można siać marchew, koper ogrodowy oraz pietruszkę. Dla pewności dobrze jest je przykryć białą agrowłókniną. Wiosną będziemy mieli szybkie wschody i wczesne wiosenne plony.
  
  
• To jest też dobry moment na rozrzucenie i przekopanie obornika, wapna (jeśli podłoże jest zbyt kwaśne), kompostu czy mączki bazaltowej. Jeśli nie stawiamy na uprawę ekologiczną, możemy zasilić warzywnik nawozami mineralnymi.
  
  
• Na bieżąco oczywiście korzystamy z warzyw, które mogą zimować w podłożu jak por czy natka pietruszki. Są i takie, które przemrożone zyskują na smaku jak jarmuż, który traci goryczkę na rzecz słodyczy.
  
  
• Tak jak rabaty kwiatowe tak i warzywnik musi zostać oczyszczony ze wszelkich resztek roślinnych. Często są one miejscem zimowania szkodników i chorób. Najlepiej jest je zutylizować. Szczególnie pozostałości po pomidorach i ziemniakach nie powinny w ogrodzie pozostawać i nawet jeśli nie były porażone chorobami nie powinno się ich kompostować.
  
  
• Dobrze jest przed zimą przekopać warzywnik. Przy okazji wydobędzie się na wierzch wiele larw, np. pędraki, które zimują w podłożu.

Przeczytaj również... Jak zwalczać pędraki w ogrodzie

• Wszystkie narzędzia przez zimą powinny zostać oczyszczone i zdezynfekowane, maszyny dodatkowo zabezpieczone smarem. Nożyce, noże od kosiarki, sekatory i piły powinno się naostrzyć i zabezpieczyć olejem lub smarem by nie rdzewiały.
  
  
• Zakręcamy dopływ wody do ogrodu i zabezpieczamy wystające rurki słomą. Zapobiegnie to zamarznięciu w nich wody i rozsadzeniu.
  
  
• Listopad to dobry moment na sprawdzenie w jakim stanie są przechowywane przez nas w piwnicy warzywa i owoce. Jeśli któreś były porażone szkodnikami lub chorobą to teraz na pewno już się to ujawni. Warto przejrzeć nasze zapasy i usunąć uszkodzone, by nie zarażały się kolejne.

Sad

• Na drzewkach i krzewach nie ma już w zasadzie liści, można zatem przeprowadzić gruntowne oględziny. Jeśli zauważymy jakieś zmiany chorobowe albo szkodniki, jest jeszcze czas by drzewka przyciąć. Nie zostawiamy niezabezpieczonych miejsc po cięciach, konieczne jest zasmarowanie ich maścią ogrodniczą.
  
  
• W listopadzie można zebrać jeszcze ostatnie owoce, późne jabłka, maliny czy pigwę. Przed zimą drzewka i krzewy powinny być już puste.
  
  
• Wiszące na drzewach mumie (brunatne, zaschnięte owoce) należy z drzew usunąć – są w nich formy przetrwalnikowe chorób i szkodników. Muszą zostać zutylizowane.

Przeczytaj również... Jesienne sadzenie drzew i krzewów owocowych w ogrodzie

• Pnie drzew dobrze jest przed zimą pomalować wapnem i dodatkowo zabezpieczyć przed zwierzętami. Jeśli mieszkamy blisko lasu jest to konieczność. Osłony nie mogą być czarne ani foliowe, w obydwu wypadkach pod wpływem słońca pień będzie się nagrzewał a kora na nim zacznie pękać nocą, gdy znów przymrozi.
  
  
• Młode i wrażliwe drzewka i krzewy należy zabezpieczyć przed mrozami ściółkując podłoże, kopczykując i owijając słomą lub biała agrotkaniną.
  
  
• Na koniec trzeba jeszcze dokładnie wszystko spod drzew wygrabić by nie stwarzać warunków do rozwoju chorób i grzybów. Wszelkie resztki powinno się zutylizować.

Trawnik

• Jeśli na trawniku nie ma opadłych liści to w listopadzie w zasadzie zostawimy go już w spokoju.
  
  
• Gdy listopad jest ciepły i słoneczny, to trawa oczywiście wciąż rośnie. Jeśli zdąży przekroczyć 6 cm wysokości to jednak lepiej jest ją jeszcze skosić. Dłuższe źdźbła będą się łamały pod śniegiem i gniły. Staną się doskonałą pożywką dla śniegowej pleśni.

Przeczytaj także... Jesienna pielęgnacja i nawożenie trawnika - o czym pamiętać?

Oczko wodne

• Jeśli nie oczyściliśmy zbiornika wodnego w październiku albo nie zabezpieczyliśmy siatką, to jest to ostatni moment by zebrać opadłe liście i przegniłe części roślin. Trzeba do pomieszczenia wynieść rośliny, które nie są mrozoodporne, umieścić je w pojemnikach z wodą i zapewnić dostęp do światła. Zbiornik dokładnie czyścimy i zakręcamy dopływ wody, jeśli taki posiadamy.
  
  
• Tak samo ryby, gdy zbiornik jest płytszy niż 1,2 m muszą znaleźć się w akwarium w pomieszczeniu. Jeśli zbiornik jest głęboki, wystarczy oczko wodne oczyścić z resztek i osadów i ryby w nim przezimują. Na powierzchni wody dobrze jest umieścić styropianowe oponki, zapobiegnie to zamarzaniu całej powierzchni zbiornika