Wrzesień w ogrodzie to przede wszystkim czas zbierania tego, co się zasadziło i zasiało. Mnóstwo pracy. Nie wszystkie warzywa i owoce da się zużyć na bieżąco i trzeba te smaki końca lata i początku jesienie zamknąć w słoikach, by cieszyły aż do wiosny. Dni niestety coraz krótsze i chłodem coraz częściej zawiewa. Ale koniecznie trzeba znaleźć chwilę by cieszyć oczy jesiennymi kwiatami, których teraz mnóstwo kwitnie. I o załapaniu ostatnich tak ciepłych promieni słońca zapomnieć nie można. A później znów do wyrywania, obierania, krojenia, wyciskania i w słoiczki. Warto.
Rośliny ozdobne
Wrzesień zachwyca kolorami na kwiatowych rababach. Kwitną jeszcze kwiaty lata, ale już wśród nich coraz więcej tych jesiennych. Widzisz przekwitnięcie kwiatostany? Usuń je. Pobudzi to rośliny do kwitnienia. Róże powtarzające kwitnienie wymagają usuwania kwiatostanów na bieżąco, dzięki temu będą jeszcze długo kwitnąć. A te niepowtarzające kwitnienia? Dla nich jest to idealny moment na pozyskanie ze skracanych pędów nowych sadzonek na nowe egzemplarze.
Gdy już pousuwamy przekwitłe kwiatostany, warto przy okazji oczyścić rabaty z chwastów. Nie można dopuścić by wydały nasiona i się rozsiały. Uzupełniamy również ściółkę by dobrze trzymała wilgoć a zimą chroniła ziemię przez zbytnim przemarzaniem. Jeśli nie stosujemy ściółkowania, na pewno warto o tym pomyśleć a póki co, wszędzie tam, gdzie to możliwe spulchniamy podłoże.
Czas na wrzosy we wrześniu. Na pewno są miejsca po przekwitniętych roślinach jednorocznych, puste teraz, gdzie można zasadzić wrzosy. Stanowisko powinno być nasłonecznione, z lekką, próchniczą, żyzną, przepuszczalną i wilgotną ziemią o kwaśnym odczynie. Pięknie się prezentują takie jesienne, wrzosowe kobierce. Początek września to również ostatni moment na sadzenie roślin dwuletnich: bratków i stokrotek. Kwitnąć zaczną już wczesną wiosną.
Wrzesień to czas zbiorów nasion z naszych roślin rabatowych. Warto zebrać ich możliwie jak najwięcej by mieć czym obsiewać rabaty w przyszłym roku. Są również takie, który wysiewamy od razu, np.: ostróżkę, czarnuszkę, nagietka lekarskiego czy maczki kalifornijskie.
Możemy zacząć przesadzać byliny albo sadzić nowe. To również czas na ich rozmnażanie poprzez dzielenie. Taka sadzonka powinna mieć system korzeniowy i kilka zdrowych pędów. Dzielenie pozostawia znaczne uszkodzenia, dlatego wszystkie te miejsca powinny zostać zabezpieczone maścią ogrodniczą ze środkiem grzybobójczym.
Przy sadzeniu nowych roślin dobrze jest pamiętać o zasadzeniu tu i ówdzie czosnku niedźwiedziego, nie dla ozdoby, ale dla odstraszenia wielu szkodników.
Wrzesień jest początkiem sadzenia drzew i krzewów zarówno liściastych jak i iglastych. Można zakładać żywopłoty, sadzić szpalery. A może aleja dębowa? Jeśli wystarczy jedno drzewko, posadzić można i to jedno. Koniec września to także czas na sadzenie roślin cebulowych. Najpierw przegląd cebul. Wybieramy tylko te zdrowe i nieuszkodzone. Dobrze jest zaprawić najpierw preparatem grzybobójczym, będą bardziej odporne na choroby. By ochronić je przed szkodnikami dobrym rozwiązaniem będzie sadzenie ich w specjalnych koszyczkach. Nie tylko będą chronione, ale później dużo łatwiej jest je wykopać.
Koniec miesiąca to również czas wykopywania lilii, jeśli w tym samym miejscu rosną już kilka lat. Po oddzieleniu cebul można je posadzić znów a pozyskane cebule przechować w lodówce do wiosny. Tak samo mieczyki, można oddzielić od starych cebul młode, ale w tym wypadku wszystkie cebule trzeba wysuszyć i przechowywać do wiosny w suchej piwnicy, w skrzyneczce z piaskiem lub trocinami.
Warzywnik
Wrzesień to miesiąc, gdy zbiera się pierwsze warzywa zdatne do przechowywania zimą. Dlatego trzeba do tego celu przygotować piwnicę. Wysprzątać, odgrzybić i pomalować wapnem na biało.
To już ostatnie chwile, gdy zbiera się ogórki. Jedna chłodna noc i pędy wraz z liśćmi zaczną zamierać. Trochę bardziej odporne są pomidory i papryka, ale wrzesień i dla nich często jest ostatnim miesiącem. Warto zerwać nawet niedojrzałe i przechować je w ciemnym i chłodnym pomieszczeniu, gdzie dojrzeją.
Wszystkie zioła a także lubczyk, natkę pietruszki czy koper zasiane w zeszłym miesiącu można we wrześniu zrywać i suszyć lub umieścić w zamrażarce. Gotowe do zbiorów na zimowe przechowywanie są fasola, bób oraz cebula. Na początku września ogławia się brukselkę (ścina czubki), co zapewni równomierne dojrzewanie główek. Na wczesny wiosenny zbiór można wysiać buraki liściaste, roszponkę oraz szpinak.
We wrześniu rozpoczynają się zbiory warzyw korzeniowych, które można przechowywać przez zimę: marchew, pietruszka, seler, buraki. Por może pozostać w ziemi, bez uszczerbku przetrwa tam nawet do wiosny.
Pod koniec września sadzi się dymkę, ale wkłada się ją głębiej i w większym zagęszczeniu niż tę sadzoną wiosną.
Jeśli opady we wrześniu są skąpe, wciąż systematycznie trzeba nawadniać uprawy warzyw.
Każde puste już miejsce należy oczyścić z resztek roślin i jeśli zauważmy najmniejsze porażenie chorobami, dobrze jest te pozostałości zutylizować a nie dawać na kompost. Miejsca te należy głęboko przekopać, rozgrabić i dobrze jest zasiać na nich poplon. Gdy ziemia w ogrodzie jest ciężka takie przekopane bruzdy można zostawić na działanie mrozu, który poprawi strukturę gleby a dodatkowo uwolni ją od zimujących w niej szkodników.
Sad
Zrywanie jabłek i gruszek z drzew należy rozpocząć, gdy pierwsze zaczynają same z gałęzi spadać. Wówczas pozostające na drzewach nie są jeszcze w pełni dojrzałe i nadają się do przechowywania. Wybierać należy te najbardziej dorodne, po resztę można wrócić za czas jakiś.
Śliwki, wczesna winorośl, maliny i truskawki powtarzające owocowanie – to czas ich zbiorów i przetwarzania. Orzechy włoskie zaczynają spadać z drzew a laskowe z łatwością można wyjmować z okryw. Czas zatem za zbiory orzechów i ich suszenie.
Dobrze jest przygotować podłoże pod przyszłe nasadzania drzew owocowych. Trzeba je głęboko przekopać, odchwaścić i zasilić nawozem organicznym, najlepiej kompostem.
Trawnik
Zainteresowanie trawnikiem we wrześniu nie odbiega znacząco o zainteresowania okazywanego w poprzednim miesiącu. Trawa wciąż rośnie i trzeba ją na bieżąco kosić. Jeśli nie pada deszcz, to systematycznie należy darń podlać. By przed zimą dobrze wzmocnić źdźbła i korzenie dobrze jest po raz ostatni trawnik nawieźć. Trzeba zwrócić uwagę na skład nawozu, by zawierał jak najwięcej potasu, fosforu i innych składników odżywczych a nie zawierał już azotu. Zamiast nawozu kupnego, można użyć dobrze przesiany kompost. Na trawniku pojawia się coraz więcej opadłych liści i innych części roślin, które przynosi wiatr, dlatego ważnym jest by murawa była systematycznie grabiona.
Czytaj także... Jesienna pielęgnacja i nawożenie trawnika - o czym pamiętać?
Oczko wodne
Oczko wodne, tak jak i trawnik we wrześniu wymaga tych samych czynności, które były wykonywane w sierpniu. Trzeba je na bieżąco oczyszczać z opadłych liści, uszkodzonych części roślin by nie zaczęły gnić i zabierać tlenu. Jeśli woda nieco odparowała, należy ją uzupełniać.
