Iglaki to bardzo różnorodna i efektowna grupa roślin. Drzewa i krzewy iglaste goszczą w wielu polskich ogrodach – czy to jako monumentalne solitery, zebrane w żywopłot, ozdabiające ogrody skalne i japońskie. Choć przez swoją zimozieloność często uważane są za bardziej odporne niż ich liściaści kuzyni, również często jak oni padają ofiarami nie tylko chorób, ale również szkodników.
Jakie szkodniki najczęściej atakują drzewa iglaste? Jak można się przed nimi bronić? Czy istnieje skuteczna prewencja? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Profilaktyka ma sens!
Podobnie jak w przypadku roślin liściastych, tak i iglaki znacznie częściej padają ofiarą szkodników, gdy są zaniedbane i osłabione. Najpierw inwazji poddają się najsłabsze osobniki i dopiero w późniejszej fazie szkodniki przenoszą się na sąsiadujące z nimi zdrowe drzewa. Dlatego najlepszą profilaktyką przeciwko atakom insektów jest poznanie i spełnienie wszystkich wymagań uprawowych konkretnych gatunków roślin iglastych, które uprawiamy. Zadbane, odpowiednio nawiezione i silne rośliny zdecydowanie lepiej przeciwstawią się szkodnikom, a nawet jeśli dojdzie do inwazji, jej skutki będą znacznie łatwiejsze do wyleczenia, a sama roślina ucierpi znacznie mniej, niż miałoby to miejsce w przypadku na zaniedbany i mocno osłabiony egzemplarz.
Stosując środki ochrony roślin mające na celu zniechęcić szkodniki do żerowania na naszych iglakach, warto stosować środki naturalne i ekologiczne, które oprócz działania odstraszającego dodatkowo wzmocnią roślinę. Mowa tutaj o domowych gnojówkach (np. z pokrzyw), ale również o środkach, które można kupić w większości sklepów ogrodniczych (Emulpar, Agrocover).
Przeczytaj także... Jak dbać o iglaki?
Dbając o swoje rośliny iglaste, warto pamiętać o zrównoważonym nawożeniu – zbyt duża ilość nawozów może mieć identyczny skutek, jak ich całkowity brak. Co więcej, nadmierne dawki nawozów do iglaków nie tylko działają szkodliwie na samą roślinę i glebę wokół niej, ale również mogą przyciągać określone gatunki szkodników.
Jak rozpoznać, że iglak w naszym ogrodzie został zaatakowany przez szkodniki?
Pierwszym symptomem, że z iglakiem lub iglakami dzieje się coś niepokojącego jest wyraźne zahamowanie ich wzrostu oraz żółknięcie i opadanie igieł. Jednym słowem, roślina zaczyna wyglądać coraz gorzej i to pomimo odpowiedniej pielęgnacji. Najlepszym sposobem na rozpoznanie intruza jest dokładne obejrzenie pędów i igieł.
Przeczytaj także... Na co chorują iglaki? Najpopularniejsze choroby grzybowe iglaków
Jakie są najczęściej występujące w naszych ogrodach szkodniki iglaków?
OCHOJNIKI
To niewielkie, drobne insekty podobne do mszyc. Najczęściej spotykaną odmianą są ochojniki świerkowo – modrzewiowe (Adelges laricis), które osiągają wielkość od 1,5 do 3 mm. W dwuletnim cyklu rozwojowym można spotkać zarówno owady uskrzydlone, jak i bezskrzydłe. Szkodniki te zimują ukryte w spękaniach i zakamarkach kory, a wiosną samica tworzy na wierzchołkach pędów tak zwane galasy – owalne, kremowe wyrośla o długości około 12 mm, w których składa od 100 do 150 jaj.
Oprócz galasów, igły rośliny zaatakowanej przez ochojnika ulegają sklejeniu tak zwaną rosą miodową, którą ochojniki wydzielają bardzo obficie, a w wyniku wiosennego żerowania larw, igły ulegają deformacji, wyginając się kolankowo. Uskrzydlone osobniki chętnie przelatują z modrzewi na świerki, sosny, jodły i daglezje.
Jak zwalczać ochojnika na iglakach?
Podstawą zwalczania tych szkodników jest ręczne usuwanie i palenie galasów, zanim wylęgną się z nich larwy. Jednak w przypadku wysokich czy bardzo rozłożystych drzew konieczne będzie wykonanie oprysku odpowiednik środkiem ochrony roślin (może to być np. Emulpar lub Polysect 005 SL).
Ważne jest, aby pierwszy oprysk przeciw formom zimującym na drzewie wykonać jeszcze zanim samice złożą jaja, czyli na przedwiośniu. Jeśli zauważymy ochojniki w trakcie sezonu, warto użyć takich środków jak Agrocover Spray, Mospilan 20 SP czy Deltam.
Przeczytaj także... Ochojnik - rozpoznawanie i zwalczanie szkodnika
MIODOWNICE
Miodownica sosnowa (Cinara pini) to szkodniki atakujące przede wszystkim sosny i jałowce, podczas gdy miodownice żywotnikowe (Cinara cupressi) żeruje na popularnych, ogrodowych tujach. Szkodniki te dorastają do około 4 mm, a ich ciała pokryte są delikatną, watowatą wydzieliną gruczołów woskowych.
Na igłach można dostrzec niewielkie, błyszczące, czarne jaja, zebrane na wierzchniej stronie igieł w rządkach po 2–4 sztuki. Wydzielają spore ilości spadzi, zwanej też rosą miodową, na której rozwijają się grzyby sadzakowe, pokrywając igły czarnym nalotem, który upośledza procesy oddechowe iglaków.
Najchętniej żerują wewnątrz korony, napędach 2 i 3-letnich, przez co ciężko je zauważyć w początkowej fazie inwazji. Przegapione, doprowadzają do żółknięcia i zasychania pędów (od podstawy ku górze).
Jak zwalczać miodownice na iglakach?
Do walki z miodownicami trzeba użyć niestety ciężkiej artylerii w postaci oprysków z takich środków jak Mospilan 20 SP. W przypadku niewielkich roślin lub małego nasilenia inwazji można spróbować naturalnych metod w postaci oprysków z mydła potasowego z dodatkiem czosnku, jednak przy większej ilości szkodników naturalne metody mogą okazać się niewystarczające.
Stosując oprysk chemiczny, warto zwrócić uwagę na preparaty działające selektywnie. Często tam, gdzie są miodownice, pojawiają się ich naturalni wrogowie – biedronki, stąd warto zadbać o to, by nie wytruć ich razem ze szkodnikami.
PRZĘDZIOREK SOSNOWIEC
Przędziorek sosnowiec (Oligonychus ununguis) to drobny pajęczak, atakujący takie rośliny jak cyprysiki, świerki, jałowce, jodły koreańskie i tuje. Efektem jego żerowania może być utrata koloru igieł, a w następstwie dalszego żerowania szkodników, ich masowe brązowienie i opadanie. Często na pędach można zauważyć drobne jajeczka przędziorka w kolorze bursztynowym.
Przy braku reakcji ogrodnika, wkrótce na iglaku da się zauważyć drobne pajęczynki, pod którymi kryją się szkodniki. Niestety, opleciona pajęczyną roślina zwykle jest już nie do uratowania, dlatego już w maju sprawdzić, czy ulubiony iglak nie został zaatakowany przez te niewielkie pajęczaki.
Można tego dokonać, podkładając pod pędy białą kartkę, a następnie mocno potrząsnąć rośliną. Jeśli na kartce pojawi się spora liczba niewielkich, szybko się poruszających pajączków, będzie to oznaczało, że następnym krokiem powinien być oprysk.
Jak zwalczać przędziorka na iglakach?
Niestety walka z przędziorkiem sosnowcem może nie być łatwa, z powodu skomplikowanego cyklu rozwojowego tego szkodnika. Bursztynowe jajeczka zimują na korze pędów roślin iglastych, a następnie wykluwają się z nich larwy, zwykle na przełomie kwietnia i maja. Żerują one na igłach aż do osiągnięcia postaci dorosłej. Ponieważ jednak larwy z jaj wychodzą przez dość długi okres, najczęściej zdarza się tak, że na jednej roślinie można znaleźć wszystkie formy szkodnika – jaja, larwy i postaci dorosłe.
Dodatkowo oprysk powinien być wykonany przed pojawieniem się pajęczyn na roślinie, ponieważ stanowią one dodatkową warstwę ochronną dla szkodników i znacznie utrudniają prawidłowe wykonanie oprysku.
Z tego powodu najlepszym czasem na działanie jest przełom maja i czerwca. Do wykonania oprysku najlepiej wybrać preparaty wycelowane właśnie w przędziorki – np. Nissorun 250 SC marki Sumin lub Karate Zeon 050 SC.
Warto również wykonać opryski prewencyjne, przeprowadzane na przedwiośniu przy pomocy preparatów opartych na oleju parafinowym (np. Treol 770 EC). Taki oprysk ma za zadanie zniszczenie zimujących jaj przędziorka, co skutecznie zmniejsza ilość żerujących latem larw.
Przeczytaj również... Pajęczyny na iglakach - jaki to szkodnik?
MISECZNIKI
Na uprawianych rodzimie roślinach iglastych najczęściej występują misecznik cisowiec (Parthenolecanium pomeranicum) – żerujący głównie na cisach i misecznik tujowiec (Parthenolecanium fletcheri) atakujący żywotniki. W wyniku ich żerowania, igły zaatakowanych iglaków przebarwiają się, brązowieją, aż wreszcie opadają. Często też pokrywają się lepką spadzią, na której rozwijają się grzyby sadzakowe, pokrywające igły czarnym nalotem grzybni.
W okresie od maja do czerwca na pąkach widoczne są wypukłe tarczki, pod którymi kryją się samice składające jaja. Tarczki najczęściej są brunatno-brązowe, usytuowane u nasady igieł. Wylęgające się pod nimi larwy misecznika szybko rozprzestrzeniają się po roślinie, jednak ze względu na niewielkie rozmiary i zielony kolor, są bardzo trudne do wypatrzenia.
Jak zwalczać miseczniki na iglakach?
Podobnie, jak w przypadku większości szkodników, najlepszym rozwiązaniem będzie wykonanie odpowiedniego oprysku. Miseczniki są na szczęście bardzo podatne na naturalne preparatu oparte na oleju parafinowym lub olejach roślinnych (Treol 770 EC, Emulpar 940 EC).
Taki ekologiczny oprysk można wykonywać już od jesieni do wiosny, gdy tylko temperatura powietrza przekroczy 12oC. Jednak najlepszym momentem jest koniec lutego, gdy larwy zaczynają wychodzić ze snu zimowego i rozpoczynają intensywne procesy oddechowe. Oprysk preparatami olejowymi zabiera larwom możliwość oddychania, co szybko prowadzi do ich śmierci.
Jeśli jednak szkodników jest bardzo dużo lub nie zauważamy efektów po wykonaniu oprysków preparatami olejowymi, warto sięgnąć po silniejsze, chemiczne środki, takie jak Mospilan 20 SP, Karate Gold czy Polysect 005 SL.
TARCZNIKI
Rodzina tarcznikowatych (Diaspididae) to owady z rzędu pluskwiaków, będące jednymi z najmniejszych szkodników roślin. Iglaki atakowane są przez tarcznika jałowcowca (Carulaspis juniperi), którego najczęściej można spotkać na jałowcach i różnych odmianach ogrodowych cyprysików. Ich nazwa pochodzi od brązowawych, wypukłych tarczek, którymi pokrywają się larwy, po znalezieniu odpowiedniego miejsca do żerowania. Tam, żerując, osiąga dojrzałość płciową, składa jaja, a z nich następnie wylęgają się kolejne larwy, które wychodzą spod tarczki i rozprzestrzeniają się po całej roślinie.
Objawy ich żerowania są podobne jak w przypadku innych szkodników. Igły tracą barwę, a następnie opadają, cała roślina marnieje i przestaje rosnąć.
Jak zwalczać tarczniki na iglakach?
Walka z tarcznikami jest podobna do zwalczania miseczników. Wczesną wiosną wykonuje się oprysk preparatami olejowymi, który ma za zadanie zmniejszyć ilość zimujących na roślinie jaj. Natomiast w połowie czerwca, gdy wylęgają się larwy, trzeba użyć preparatów zwalczających larwy i formy dorosłe, takich jak wspomniany wcześniej Mospilan, Polysect lub Agrocover.
Przeczytaj także... Tarczniki – jak rozpoznać i zwalczać szkodniki?
Iglaki, choć mają opinię roślin silnych i odpornych, są narażone na ataki szkodników tak samo, jak wszystkie inne rośliny. Dlatego warto znać te najczęściej występujące, by móc odpowiednio wcześnie zauważyć problem i skutecznie mu przeciwdziałać.
